Θεσσαλονίκη: Το μετέωρο βήμα της «μουδιασμένης» θερινής αγοράς

Σε τζίρο περί τα 500 εκατ. προσβλέπουν οι επαγγελματίες της Θεσσαλονίκης, με τις θερινές εκπτώσεις να κρύβουν ευκαιρίες αλλά και κινδύνους, σε μία αγορά «παγωμένη» ελέω ακρίβειας, με τον πληθωρισμό σταθερά καρφωμένο στα επίπεδα του 3% (2,8% τον Ιούνιο βάσει της ΕΛΣΤΑΤ, με τις τιμές σε ένδυση και υπόδηση αυξημένες κατά 4,9% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2024) και τους καταναλωτές να σφίγγουν το ζωνάρι.

Σε αυτό το περιοριστικό πλαίσιο εκτιμάται πως το λιανεμπόριο θα ρίξει μία τελευταία… ζαριά, με ελκυστικές προσφορές και εκπτώσεις που θα ξεπεράσουν το 50%, για να δροσιστούν τζίροι και ταμεία και να βγουν χωρίς… λουκέτα το κρύο φθινόπωρο και ο βαρύς χειμώνας -όπως προμηνύονται.

Με τις αλυσίδες του κέντρου της πόλης να αποσπούν μεγάλο κομμάτι της πίτας των εκπτώσεων -η Τσιμισκή, σταθερή στον θρόνο της δίνει τον τόνο- οι μικρομεσαίοι επιδίδονται σε μάχη για να πάρουν το μερίδιο που τους αναλογεί -έχοντας μάλιστα περάσει από τις συμπληγάδες της ανόδου του λειτουργικού κόστους και των περιορισμένων οικονομικών δυνατοτήτων των καταναλωτών.

Στοίχημα για την αγορά πανελλαδικά -πολύ δύσκολο βέβαια να κερδηθεί- είναι να ξεπεράσει τον περσινό τζίρο των επτά δισ. ευρώ (χωρίς τους κλάδους οχημάτων, τροφίμων και καυσίμων).

Το λιανικό εμπόριο την καλοκαιρινή σεζόν έρχεται πάντα αντιμέτωπο με τη… ραστώνη των διακοπών, γεγονός που οδηγεί μεγάλη μερίδα των retailers στις προσφορές σε μεμονωμένα κομμάτια στα φυσικά τους σημεία, στην ενίσχυση των ψηφιακών εκπτώσεων αλλά και τη «μετακίνησή τους» προς τουριστικές περιοχές.

Δεν τα παρατά η αγορά -με ώθηση και από το Μετρό

Με την ακρίβεια πανταχού παρούσα, οι πολίτες είναι πιο πιθανό να κάνουν απόβαση στις παραλίες της Χαλκιδικής (έστω και με… εκπτώσεις στην κατανάλωση), παρά στην Τσιμισκή για ψώνια. Και τα δύο πλέον, στους καιρούς των ανατιμήσεων, δύσκολα συνδυάζονται, αν και το λιανεμπόριο -μαθημένο σε κρίσεις και «σκληραγωγημένο»- δεν τα παρατά, με το Μετρό να δίνει φιλί ζωής στην εμπορική πιάτσα στις οδούς Βενιζέλου και Αγίας Σοφίας.

Η ακρίβεια, η Κίνα και οι παρωχημένες νοοτροπίες του 1950 στην εποχή της ψηφιοποίησης

Κύκλοι της αγοράς κάνουν λόγο για διαρκή πτώση της επισκεψιμότητας στα μαγαζιά την περίοδο των θερινών εκπτώσεων, με αυξητικές τάσεις κάθε χρόνο, απόρροια της ολοένα πιο επιλεκτικής συμπεριφοράς των καταναλωτών σχετικά με το πού θα διαθέσουν τα συρρικνωμένα εισοδήματά τους, της ανεξέλεγκτης διείσδυσης των φθηνών ηλεκτρονικών πλατφορμών (e-shop), ιδίως των κινέζικων που χτυπούν τις τιμές αλλά και της δυστοκίας, ακόμα και άρνησης σε ορισμένες περιπτώσεις, μερίδας των μικρομεσαίων να προσαρμοστούν στην ψηφιακή εποχή.

Μία άρνηση που έχει να κάνει και με τα αυξημένα ψηφιακά κόστη αλλά και την παρωχημένη νοοτροπία ορισμένων «παραδοσιακών» παικτών της αγοράς, που στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης σκέφτονται με λογικές του… 1950.

Η λιανική, με βάση αναφορές του κλάδου, κινείται με χαμηλές πτήσεις αν όχι πτωτικά, ειδικά σε ένδυση – υπόδηση. Ενδεικτικά, η ΕΛΣΤΑΤ (με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία) αναφέρει ότι ο όγκος των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο της χώρας φέτος τον Απρίλιο σημείωσε αύξηση 7,5%, καθώς ο τζίρος κινήθηκε καθοδικά μόνο σε ένδυση και υπόδηση. Ωστόσο τα μηνύματα από την αγορά το τελευταίο διάστημα, ακόμη κι από τουριστικές περιοχές, είναι ανησυχητικά.

Τον Απρίλιο, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2024, οι πωλήσεις αυξήθηκαν σε: Τρόφιμα- Ποτά- Καπνό (18,6%), Φαρμακευτικά- Καλλυντικά (16,7%), Βιβλία- Χαρτικά- Λοιπά είδη (12,4%), Μεγάλα καταστήματα τροφίμων (11,5%), Πολυκαταστήματα (5%), Καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων (4,7%) και Έπιπλα- Ηλεκτρικά είδη- Οικιακό εξοπλισμό (1,9%). Αντίθετα, μειώθηκαν σε Ένδυση- Υπόδηση (3,5%), με τα σύννεφα να πυκνώνουν στην αγορά.

Ο γενικός δείκτης όγκου (τζίρος σε σταθερές τιμές, εξαλείφονται δηλαδή οι επιδράσεις του πληθωρισμού, δίνοντας μία πιο «αληθινή» εικόνα των πωλήσεων) παρουσίασε αύξηση 7,5% τον Απρίλιο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Απριλίου 2024, ενώ σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Μαρτίου 2025 σημείωσε αύξηση 4,1%. Ο εποχικά διορθωμένος γενικός δείκτης (πιο κοντά στα πραγματικά δεδομένα της αγοράς) παρουσίασε αμελητέα αύξηση 1% τον Απρίλιο 2025 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Μαρτίου 2025.

«Εκπτώσεις περιορισμένων προσδοκιών – Κοιτούν, δεν αγοράζουν οι πολίτες»

«Δεν έχουμε ιδιαίτερες προσδοκίες από τις θερινές εκπτώσεις, ελπίζουμε να περιορίσουμε τις ζημιές, όχι να κερδίσουμε. Οι συνθήκες στην αγορά δεν έχουν μεταβληθεί ουσιαστικά, μέχρι σήμερα στο πρώτο εξάμηνο κατά μέσο όρο είμαστε κάτω σε τζίρο, σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και κατά 40% σε σχέση με το 2024, κάθε χρόνο και χειρότερα, κάθε πέρσι και καλύτερα. Βέβαια υπάρχουν διαβαθμίσεις, δεν μπορούμε να ξέρουμε το ταμείο της κάθε επιχείρησης, το Μετρό σίγουρα ωφέλησε κυρίως τα μαγαζιά σε Αγίας Σοφίας, Βενιζέλου, αλλά πολλές φορές η αυξημένη κίνηση δε μεταφράζεται και σε αυξημένους τζίρους. Οι καταναλωτές κοιτούν τις βιτρίνες αλλά δεν αγοράζουν, η ακρίβεια περιορίζει τις επιλογές τους, δίνουν χρήματα μόνο για τα απαραίτητα. Εκπτώσεις και προσφορές πάντως στα καταστήματα γίνονται όλο τον χρόνο μέσα στο πλαίσιο που ορίζει ο νόμος, δεν υπάρχει περίπτωση να πάει κάποιος σε μαγαζί, να αγοράσει και να μην του γίνει έκπτωση», σημειώνει στη «ΜτΚ» ο Νίκος Ιωάννου, αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.

«Το εμπορικό κέντρο της πόλης συγκεντρώνεται κυρίως στην Τσιμισκή και δευτερευόντως Μητροπόλεως, θεωρώ πως η Μητροπόλεως, ειδικά στο τμήμα προς τη ΔΕΘ, θα ανέβει παραπάνω όταν γίνουν τα νέα ξενοδοχεία που σχεδιάζονται. Κατά τα άλλα το Μετρό αποδυνάμωσε τις περιφερειακές αγορές, Τούμπα και Εύοσμος έχουν δυνατές αγορές αλλά και εκεί έχουν αρχίσει και ακριβαίνουν τα ενοίκια και δε βρίσκεις εύκολα κατάστημα διαθέσιμο», υποστηρίζει.

«Ευελιξία στη διαχείριση της κυκλοφορίας στο κέντρο»

«Πρόσθετος επιβαρυντικός παράγοντας για την αγορά είναι και οι κλήσεις που κόβουν Τροχαία και δημοτική αστυνομία, ακόμα και ώρες που δεν είναι αιχμής. Προφανώς ο καθένας δεν πρέπει να κάνει ό,τι θέλει αλλά πλέον πήγαμε στο άλλο άκρο, με κλήσεις να κόβονται ακόμα και Σάββατο βράδυ κι αυτό αποθαρρύνει τον κόσμο να έρθει στην αγορά. Θεωρώ πως καλό είναι να επιδεικνύεται μία ευελιξία», σημειώνει.

«Δεν είναι το πρόβλημα της χώρας η φοροδιαφυγή από ρούχα και παπούτσια»

«Η αγορά, πέρα από τα συμπιεσμένα εισοδήματα, έχει να αντιμετωπίσει τη ραγδαία αύξηση στα λειτουργικά κόστη (ενέργεια) αλλά και τις επιβαρύνσεις που υφίσταται από την αναβάθμιση POS και ταμειακών (υπάρχει προμήθεια στα POS 3,5 ευρώ ανά συναλλαγή), πολλοί τα έχουν αλλάξει δύο φορές και παραπάνω μέσα σε τρία χρόνια. Τις προμήθειες καρπώνονται συγκεκριμένες εταιρείες. Έχουν μπει και οι ψηφιακές κάρτες που δημιουργούν άλλα προβλήματα, δεν είναι δυνατόν για τη φοροδιαφυγή να στοχοποιούμε συνέχεια τις ΜμΕ, καλώς το κράτος θέλει να καταπολεμήσει τη φοροδιαφυγή αλλά ας δούμε τι γίνεται στα τρόφιμα και σε άλλους κλάδους όπως η ενέργεια, όπου συγκεκριμένες εταιρείες ελέγχουν την αγορά. Δεν είναι το πρόβλημα της χώρας η φοροδιαφυγή από τα ρούχα και τα παπούτσια» τονίζει, κρούοντας καμπανάκια κινδύνου για λουκέτα στην αγορά από το φθινόπωρο -που προμηνύεται… βαρύ με τα έως τώρα δεδομένα.

Φτωχός συγγενής η Θεσσαλονίκη

Ελεγχόμενες… ανάσες δροσιάς προσφέρουν στο μικρομεσαίο επιχειρείν οι θερινές εκπτώσεις, χωρίς ωστόσο να αλλάζουν θεαματικά τα δεδομένα στην αγορά, με τη Θεσσαλονίκη να ακολουθεί ασθμαίνοντας την Αθήνα.

Περισσότερες από τις μισές εμπορικές επιχειρήσεις (57%) που συμμετείχαν στις εκπτώσεις κατέγραψαν χαμηλότερες πωλήσεις σε συγκριτικά με το 2023, σύμφωνα με έρευνα του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ για τις θερινές εκπτώσεις του 2024.

Για το 37% των επιχειρήσεων οι πωλήσεις κινήθηκαν στα ίδια επίπεδα με το 2023, ενώ μόλις το 6% των επιχειρήσεων σημείωσε αύξηση του κύκλου εργασιών.

Ενδιαφέροντα συμπεράσματα προκύπτουν από τις επιδόσεις των επιχειρήσεων ανά μεγάλη γεωγραφική περιοχή. Οι νησιωτικές περιοχές και η Αττική φαίνεται ότι είχαν σχετικά καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα, εξαιτίας και της αυξημένης τουριστικής κίνησης.

Η αγορά της Θεσσαλονίκης ωστόσο, αν και έχει κάνει βήματα προόδου στην προσέλκυση τουριστών, δεν πλησιάζει ούτε κατά διάνοια τα επίπεδα της Αθήνας, καθώς δεν διαθέτει την ίδια ευχέρεια στο να διατηρήσει σταθερή ροή τζίρου από Αμερικανούς, Βαλκάνιους, Τούρκους, Ισραηλινούς που κατά βάση επισκέπτονται την πόλη.

Ο θετικός αστερίσκος αφορά τέσσερις στις 10 επιχειρήσεις (44%) που τόνισαν ότι η καλύτερη περίοδος των εκπτώσεων από άποψη αγοραστικής κίνησης είναι ο Ιούλιος, εικόνα που έχει γίνει κανονικότητα τα τελευταία χρόνια . Ωστόσο και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου εμφανίζει αξιοσημείωτη κίνηση.

Τα πέντε σημεία «κλειδιά»

1) Βαριανασαίνει αλλά δεν τα παρατά η αγορά, που καλείται να επιβιώσει σε περιβάλλον πρωτοφανούς ρευστότητας.

2) Με συγκρατημένες προσδοκίες κάνουν πρεμιέρα αύριο οι εκπτώσεις, με τους επαγγελματίες να ελπίζουν όχι να κερδίσουν αλλά… να περιορίσουν τις συσσωρευμένες ζημιές.

3) Ρίχνοντας τις τιμές σε… βαρομετρικό χαμηλό, οι έμποροι προσδοκούν ανάσες δροσιάς στα ταμεία για να βγει ο χειμώνας χωρίς λουκέτα.

4) Ανατιμήσεις, πτώση αγοραστικής δύναμης, απογείωση λειτουργικού κόστους οι… δαγκάνες που σφίγγουν τις ΜμΕ.

5) Το Μετρό ναι μεν επέδρασε θετικά στο εμπορικό οικοσύστημα της πόλης -με Βενιζέλου, Αγίας Σοφίας να ωφελούνται τα μέγιστα από την ευκολότερη πρόσβαση στο κέντρο -αλλά προφανώς αποβιβάζει κόσμο και όχι… χρήμα.

«Σαφάρι» εκπτώσεων και … ελέγχων

Αύριο Δευτέρα (14/07) ξεκινούν οι θερινές εκπτώσεις, προσφέροντας στους καταναλωτές ευκαιρίες για αγορές σε χαμηλότερες τιμές, με τους ελεγκτικούς μηχανισμούς να εφιστούν την προσοχή σε καταναλωτές και εμπόρους και υπό τη δαμόκλειο σπάθη βαρύτατων προστίμων σε όσα καταστήματα επιχειρήσουν να παραπλανήσουν το αγοραστικό κοινό.

Οι εκπτώσεις θα διαρκέσουν μέχρι και το Σάββατο 30/08, ενώ την Κυριακή 20/07 τα εμπορικά καταστήματα έχουν τη δυνατότητα να ανεβάσουν ρολά (προαιρετικά).

Η ΕΣΕΕ (Συνομοσπονδία Επιχειρηματικότητας και Εμπορίου) επισημαίνει την ανάγκη σωστής ενημέρωσης και επικοινωνίας των εκπτώσεων σύμφωνα με τη νομοθεσία, η οποία προβλέπει μεταξύ άλλων την υποχρεωτική αναγραφή της προγενέστερης τιμής (χαμηλότερη τιμή 30 ημερών πριν από την έκπτωση) και τις επιτρεπτές μορφές μείωσης τιμών, όπως ποσοστιαία έκπτωση, σταθερό ποσό ή σύγκριση παλιάς και νέας τιμής.

Επιπλέον διευκρινίζεται η χρήση διαφορετικών προγενέστερων τιμών ανά κατάστημα ενώ τονίζεται πως απαγορεύεται η αναφορά της προτεινόμενης λιανικής τιμής ως βάση για την έκπτωση.

Η ΕΣΕΕ υπενθυμίζει επίσης την εφαρμογή της ευρωπαϊκής οδηγίας για τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές, απαιτώντας διαφάνεια και πλήρη ενημέρωση του καταναλωτή σχετικά με τις τιμές, τους φόρους, τυχόν επιβαρύνσεις και τρόπους υπολογισμού, καθώς και την απαγόρευση επιβάρυνσης για χρήση καρτών πληρωμής.

Τέλος δίνεται έμφαση στην προστασία ευάλωτων καταναλωτικών ομάδων, όπως άτομα με αναπηρία ή μεγαλύτερης ηλικίας.

Οι βασικοί κανόνες των εκπτώσεων:

1) Οι προσφορές πρέπει να αναγράφουν ευκρινώς την αρχική και τη μειωμένη τιμή, με αναφορά στην κατάλληλη μονάδα μέτρησης. Η προγενέστερη τιμή είναι η χαμηλότερη που εφάρμοσε ο έμπορος σε διάστημα τουλάχιστον 30 ημερών -ή 10 ημερών εάν το προϊόν κυκλοφορεί για λιγότερο από 30 ημέρες.

2) Αν το ποσοστό έκπτωσης αφορά άνω του 60% των προϊόντων ενός καταστήματος, τότε πρέπει να αναγράφεται στην προθήκη του και σε άλλες εμπορικές επικοινωνίες. Αν υπάρχουν διαφορετικά ποσοστά σε κατηγορίες προϊόντων, πρέπει να αναγράφεται το εύρος («από …% έως …%»).

3) Καταστήματα STOCK ή OUTLET υποχρεούνται να εμφανίζουν σαφώς την παλαιά τιμή διαγραμμένη και τη νέα χαμηλότερη τιμή στις πινακίδες τους.

4) Παραπλανητικές ανακοινώσεις ή ανακρίβειες σχετικά με τα ποσοστά ή τις τιμές επισύρουν πρόστιμο έως 2% του ετήσιου κύκλου εργασιών ή ελάχιστο πρόστιμο τα 20.000 ευρώ. Για δεύτερη παράβαση εντός πέντε ετών, το πρόστιμο αυξάνεται στο 4% του ετήσιου κύκλου εργασιών.

Ο Εμπορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης (ΕΣΘ) προτείνει ωράριο λειτουργίας 11:00 – 18:00 για την Κυριακή 20/07 -αν και όπως επισημαίνεται, δίνεται η δυνατότητα στους εμπόρους να διατηρήσουν τα καταστήματά τους ανοιχτά μέχρι τις 20:00, εφόσον το επιθυμούν.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 13.07.2025