«Αντέχει το θέμα μέχρι την Κυριακή;», σκεφτόμουν την Πέμπτη όταν γραφόταν αυτές οι γραμμές.
Η εικόνα του Μακρόν και το κύρος του, ύστερα από το «χαστούκι» της Μπριζίτ δεν έδειχνε να συνεχίζει όσο θα αναμενόταν ως «σίριαλ» και είδηση πρώτης γραμμής.
Ήδη ο Γάλλος Πρόεδρος λέγοντας ότι «μία πλάκα μετατρέπεται σε γεωπλανητική καταστροφή» επιχείρησε να βάλει -κατ’ αυτόν- στις σωστές του διαστάσεις και να υποβαθμίσει το περιστατικό με την εικόνα που «έπιασε» η κάμερα και που έγινε viral κατά την άφιξή του στο Βιετνάμ μαζί με τη σύζυγό του.
Βέβαια δεν λείπουν αυτοί που λένε πως το θέμα θα είναι «ζεστό» όσο δεν μιλάει επίσημα, δίνοντας εξηγήσεις η Μπριζίτ και θεωρείται σίγουρο ότι μία δήλωση της Πρώτης Κυρίας της Γαλλίας θα έδινε τέλος σε σενάρια.
Ας ξαναδούμε όμως το περιστατικό σε αργή κίνηση Το αεροπλάνο του Προέδρου μόλις έχει προσγειωθεί στο Ανόι. Η πόρτα του είναι ανοιχτή και ο Εμανουέλ Μακρόν στέκεται κοιτάζοντας τη σύζυγό του, Μπριζίτ, η οποία βρίσκεται ακόμη μέσα. Δύο χέρια -τα δικά της- σπρώχνουν το πρόσωπό του. Ο Μακρόν φαίνεται να σηκώνει αμυντικά τα χέρια του και κάνει ένα βήμα πίσω. Σε κλάσματα του δευτερολέπτου βλέπει τις κάμερες στην άσφαλτο. Δεν έχει καμία αμφιβολία ότι τον βιντεοσκοπούν. Επίσης σε κλάσματα του δευτερολέπτου το σοκ του μετατρέπεται σε χαμόγελο. Χαιρετάει, με τρόπο που τον λες και γοητευτικό, τους δημοσιογράφους και δείχνει να ανακτά τον έλεγχο. Την ίδια στιγμή η Μπριζίτ δεν φαίνεται, όποτε έχασαν οι ειδικοί την ευκαιρία να αναλύσουν τις εκφράσεις, τα πιθανά λόγια όπως και τη γλώσσα του σώματός της.
Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα ο Μακρόν και η σύζυγός του κατεβαίνουν τις σκάλες του αεροπλάνου. Ο πρώτος της προσφέρει το χέρι του. Εκείνη δεν το δέχεται…
Γιατί όμως η «ώθηση» με τα χέρια της Μπριζίτ Μακρόν στο πρόσωπο του συζύγου της ενώ έχει αντηχήσει σε όλο τον κόσμο, αντιμετωπίστηκε με σχετική αδιαφορία στη Γαλλία;
«Όποια και αν είναι η εξήγηση για το περιστατικό, η αντίδραση υποδηλώνει οπισθοδρομικές γαλλικές συμπεριφορές -συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Προέδρου» έγραψε στον Guardian η Pauline Bock, Γαλλίδα δημοσιογράφος που εργάζεται στο Παρίσι.
Η σχέση του Εμανουέλ Μακρόν με την Μπριζίτ Τρονιέ -καθηγήτριά του, 24 χρόνια μεγαλύτερή του- απασχόλησε πράγματι έντονα τα ξένα μέσα, αλλά όχι στην ίδια έκταση τα γαλλικά.
Παρότι πρόκειται για σχέση με έντονη συμβολική και κοινωνική διάσταση (πολλοί έσπευσαν να πουν ότι ανατρέπει παραδοσιακούς ρόλους φύλου και ηλικίας), η γαλλική δημοσιογραφία παρέμεινε σχετικά διακριτική, ίσως επειδή δεν υπήρχε κάτι «σκανδαλώδες» με την πολιτική έννοια.
Η Pauline Bock προσθέτει: «Οι Γάλλοι πολιτικοί δημοσιογράφοι εφαρμόζουν εδώ και καιρό στην κάλυψη θεμάτων τον κανόνα πως ό,τι συμβαίνει στην κρεβατοκάμαρα ή γενικότερα σε ρομαντικές σχέσεις, είναι ιδιωτικό και επομένως δεν είναι ειδησεογραφικό.
Αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει από το κίνημα #MeToo, χάρη σε μία νεότερη γενιά δημοσιογράφων που επιθυμούν να τονίσουν ότι το ιδιωτικό μπορεί να είναι και πολιτικό, αλλά η γενικότερη στάση παραμένει κυρίαρχη στη Γαλλία -ακόμα περισσότερο σε ό,τι αφορά τον Πρόεδρο».
Μία νέα σημασία, λοιπόν, κερδίζει έδαφος καθώς αναδεικνύεται πως η προσωπική συμπεριφορά, ειδικά όταν σχετίζεται με κατάχρηση εξουσίας ή έμφυλη βία, έχει άμεση σχέση με την πολιτική ηθική. Νέοι δημοσιογράφοι θέλουν ερευνήσουν και να αποκαλύψουν πτυχές της ιδιωτικής ζωής όταν έχουν πολιτικές ή κοινωνικές προεκτάσεις.
Μία μακρά δημοσιογραφική παράδοση στη Γαλλία διατηρεί πολύ «ισχυρή» εικόνα του Προέδρου ως ηγετική φιγούρα. Από παλιά έχει επισημανθεί πως υπάρχει μία διστακτικότητα μπροστά στην ευκαιρία απομυθοποίησης του προσώπου του Προέδρου μέσω της επίμονης έκθεσης της ιδιωτικής του ζωής σε κοινή θέα.
Ουκ ολίγα ΜΜΕ αλλά και ένα μέρος της κοινής γνώμης στέκονται με θεσμική ψυχραιμία και πολιτισμική ανοχή στην ιδιωτικότητα.
Έχει χυθεί πολύ μελάνι για τον περίφημο «bedroom rule» -δηλαδή την άποψη πως η ιδιωτική ερωτική ζωή των πολιτικών δεν αφορά το κοινό. Ο κανόνας αυτός είναι ιστορικά ισχυρός και συμπυκνώνεται στην πεποίθηση πως Γάλλοι γενικά δεν θεωρούν την προσωπική ζωή ενός πολιτικού ως παράγοντα που επηρεάζει την ικανότητά του να κυβερνήσει.
Αυτό αποτυπώθηκε και στη μακρόχρονη ανοχή ή αδιαφορία για εξωσυζυγικές σχέσεις Γάλλων Προέδρων (όπως του Μιτεράν ή του Σαρκοζί).
Το επεισόδιο με τον Εμανουέλ Μακρόν και την Μπριζίτ αναδεικνύει για μία ακόμα φορά τους κινδύνους και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα δημόσια πρόσωπα στην εποχή της ψηφιακής επικοινωνίας.
Παλιά λέγαμε η κάμερα είναι πανταχού παρούσα. Τώρα κάμερα κρατούν δισεκατομμύρια άνθρωποι μέσω των κινητών συσκευών τους. Κάθε κίνηση μπορεί να καταγραφεί, να αναλυθεί και να ερμηνευθεί κατά πως βολεύει τον καθένα, χώρια η «επεξεργασία» που μπορεί να της γίνει.
Οι ειδικοί που διάβασαν τα χείλη της συζύγου του Γάλλου Προέδρου αποφάνθηκαν. Τι του είπε; «Μείνε μακριά χαμένε»!
Ο καθένας αντιλαμβάνεται το πόσο μπορεί να επηρεαστεί τόσο η προσωπική ζωή όσο και η δημόσια εικόνα όχι μόνο των επωνύμων αλλά και της καθεμιάς και του καθενός…
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 01.06.2025