Τρεις προχωρημένες προτάσεις για το νέο Σύνταγμα που συζητιούνται στο Μέγαρο Μαξίμου. Γράφει ο Μποξέρ*

Το ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δε λέει πράγματα στο κουτουρού είναι γνωστό τοις πάσι. Το επιβεβαιώνει και σήμερα με το πρόγραμμά του, το οποίο περιλαμβάνει μια σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου με τους υπουργούς Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου και Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη.

Ποιο είναι το θέμα της; Αυτό που ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες για τον προσωπικό αριθμό κάθε πολίτη, όπου θα χωρούν όλα τα σημαντικά προσωπικά στοιχεία του καθένα. Το νέο στοίχημα είναι το πώς αυτός αριθμός θα ενσωματωθεί στη νέα αστυνομική ταυτότητα και αυτό θα συζητηθεί σήμερα.

Αυτά για τα άμεσα και τα πιο μεσοπρόθεσμα. Για τα πιο μακροπρόθεσμα -και εννοούμε τη συνταγματική αναθεώρηση- υπάρχουν διάφορες ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Όχι προφανώς αυτή που αφορά στην άρση της μονιμότητας στους δημοσίους υπαλλήλους, ένα θέμα για το οποίο ο πρωθυπουργός έχει πάρει τις σχετικές αποφάσεις και θα είναι μία από τις προτάσεις που θα καταθέσει η ΝΔ στη συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος που θα ξεκινήσει στις αρχές του 2026. Η δεύτερη πρόταση θα είναι η δυνατότητα για τη δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Και τα δύο αυτά ζητήματα αποτελούν σταθερές θέσεις του πρωθυπουργού και δε θα τεθούν ως προτάσεις μόνο και μόνο για να πιεστεί το ΠΑΣΟΚ, που -όπως φαίνεται- στο θέμα της άρσης της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων θα έχει κάποια διλήμματα να επιλύσει μέχρι να πάρει τελική θέση.

Για τη ΝΔ τέτοιες προτάσεις λύνουν και το γόρδιο δεσμό που πολλές δημοσκοπήσεις έδειχναν να υπάρχει ως πρόβλημα μετά τις εκλογές του 2023. Ότι δηλαδή οι «ψαγμένοι» ψηφοφόροι του Κέντρου, που το 2019 και το 2023 επέλεξαν τη ΝΔ και τον Κυριάκο Μητσοτάκη στις κάλπες, ήταν ελαφρώς απογοητευμένοι από την όχι και τόσο δυναμική μεταρρυθμιστική τακτική που ακολουθούσε η κυβέρνηση μετά την δεύτερη εκλογική της επιτυχία. Σε αυτή την κατεύθυνση λοιπόν εντάσσεται και η πρόταση για την άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και για την κατάργησή του προνομίου του κράτους να ελέγχει τη δημόσια ανώτατη εκπαίδευση

Από κει και πέρα -όπως φάνηκε και σε ρεπορτάζ κυριακάτικων εφημερίδων- υπάρχουν και άλλες ιδέες που προς το παρόν βρίσκονται στο συρτάρι του πρωθυπουργικού γραφείου. Η πιο ίσως ενδιαφέρουσα, καθώς αφορά στα οικονομικά, είναι ο περιβόητος δημοσιονομικός κόφτης. Όπως θα θυμάστε ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πει πολλές φορές ότι η Ελλάδα δε θα επιστρέψει στο 2015, εννοώντας ότι δεν θα επιστρέψει στην επιτήρηση. Μια πρόταση με προβληματισμό, που αναπτύσσεται πολύ ζωηρά στο περιβάλλον του, είναι να εισαχθεί στο Σύνταγμα η διάταξη που θα απαγορεύει έλλειμμα πάνω από το 3%.

Η ρύθμιση αυτή θα μπορεί να προβλέπει πως εφόσον μια κυβέρνηση ξεπεράσει το όριο και έτσι βάλει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα, τότε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους δε θα εκταμιεύσει χρήματα. Η πρόταση μπλοκάρει διάφορα λαϊκιστικά αιτήματα κομμάτων που με μεγάλη ευκολία προχωρούν σε ακοστολόγητες προτάσεις, όμως έχει το πρόβλημα ότι δύσκολα αντιμετωπίζει έκτακτες καταστάσεις, όπως είναι οι φυσικές καταστροφές. Συζητιέται πάντως.

Επίσης συζητιέται και η λεγόμενη κλειδωμένη τετραετία. Μια θέση που υποστηρίζει ο πρωθυπουργός και είναι υπέρμαχός της. Δηλαδή, να υπάρχουν σταθεροί εκλογικοί κύκλοι. Αυτό σημαίνει συνταγματική καθιέρωση της τετραετίας, ώστε η εκάστοτε πλειοψηφία να μην μπαίνει στον πειρασμό του εκλογικού αιφνιδιασμού και η δημόσια ζωή να μην αναλώνεται στη σεναριολογία για το πότε θα γίνουν οι εκλογές. Αυτό το εφάρμοσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης το 2019 και από ότι φαίνεται θα το εφαρμόσει και το 2023. Και εδώ υπάρχουν προβλήματα. Από τη μία οι έκτακτες καταστάσεις είτε αυτό μπορεί να αφορά ένα εθνικό ζήτημα ή μια εθνική κρίση, αλλά και από την άλλη η απώλεια της δεδηλωμένης για την κυβέρνηση.

Η τρίτη ενδιαφέρουσα πρόταση για τη συνταγματική αναθεώρηση είναι η θεσμοθέτηση συνταγματικού δικαστηρίου, κάτι που ισχύει στη Γερμανία. Ένα τέτοιο δικαστήριο θα είχε την ευθύνη να αντιμετωπίσει είτε τους νόμους που δεν εφαρμόζονται στην πράξη είτε τους νόμους οι οποίοι καταπέφτουν ως αντισυνταγματικοί στο ΣτΕ και αποτελούν συχνά μια πληγή για τη χώρα, καθώς γεννούν γραφειοκρατία και γενική ταλαιπωρία. Ένα συνταγματικό δικαστήριο θα μπορούσε να αποφασίσει για τη συνταγματικότητα όλων των νόμων και να βγάζει μια τελική απόφαση που δεν θα σηκώνει ούτε πρόσφυγες ούτε αντιρρήσεις.

Από κει και πέρα υπάρχει και το άρθρο 86 περί ευθύνης υπουργών, το οποίο ο πρωθυπουργός έθεσε στη δημόσια κουβέντα ενόψει της συνταγματικής αναθεώρησης.

Με αυτά και με αυτά η κυβέρνηση έχει περάσει σε μια καλύτερη εποχή από αυτήν στην οποία βρισκόταν τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν είχε επέλθει ο απόλυτος αιφνιδιασμός με την υπόθεση των Τεμπών. Όχι ότι η υπόθεση θα μείνει εκτός δημοσιότητας, καθώς τις επόμενες εβδομάδες θα υπάρξει συζήτηση για την παραπομπή του Κώστα Καραμανλή, όπου η κυβέρνηση θα προτείνει την παραπομπή στο δικαστικό συμβούλιο για πλημμέλημα, όπως και με τον Τριαντόπουλο.

Όμως όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση έχει βρει τον τρόπο να απομακρύνει τη μονοθεματική ατζέντα που κυριαρχούσε στις αρχές του χρόνου στην πολιτική επικαιρότητα και είχε στο επίκεντρό της την τραγωδία των Τεμπών, αναλαμβάνοντας αλλεπάλληλες πρωτοβουλίες με πιο τελευταία αυτή για τη συνταγματική αναθεώρηση. Ταυτόχρονα στην κυβέρνηση έχουν οριστικοποιήσει τη στρατηγική που θα ακολουθηθεί από εδώ και πέρα σε ότι αφορά στα Τέμπη και η οποία εμπεριέχεται σε δύο φράσεις: έγιναν λάθη και παραλείψεις, αλλά δεν υπήρξε ουδεμία προσπάθεια συγκάλυψης. Παράλληλα η αποδοχή των θεωριών περί ξυλολίου και μπαζώματος έχει υποχωρήσει αισθητά, όπως προκύπτει και από όλες τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Σε όλα αυτά θετικά για την κυβέρνηση δρα και το γεγονός ότι ενώ το Φεβρουάριο και τον Μάρτιο ήταν αρκετά απομονωμένη με τα κόμματα της κεντρο-αριστερής αντιπολίτευσης να συντονίζονται για την κατάθεση της πρότασης μομφής, πλέον αυτό δεν ισχύει σήμερα.

Φυσικά όταν κυβερνάς υπάρχουν και τα αυτογκόλ και τα απρόοπτα. Αυτά πρέπει να προσέξει η κυβέρνηση…

*Ένας Αθηναίος που ζει στη Θεσσαλονίκη