Ένα «δυστοπικό» παγκόσμιο σκηνικό έντονης μεταβλητότητας, πολύπλοκων και εντεινόμενων κινδύνων για την παγκόσμια οικονομία, με την Ελλάδα φάρο και πυλώνα σταθερότητας σκιαγράφησε ο Γιάννης Στουρνάρας που «βλέπει» και ευκαιρίες για την Ευρώπη η οποία μπορεί να εκμεταλλευθεί, υπό προϋποθέσεις. τις «τρέλες» του Τραμπ.
«Αυτό που κάνουν οι ΗΠΑ σήμερα με τους δασμούς είναι παράλογο, θα πληγούν οι ίδιες πρωτίστως», τόνισε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, στο πλαίσιο εκδήλωσης της Grant Thornton, η οποία τελεί υπό την αιγίδα του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) και του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ).
«Χρειαζόμαστε πολιτική συναίνεση για μεγάλες αλλαγές, το κάνουμε σε ένα βαθμό, προοδεύουμε αλλά πρέπει να συντονίσουμε περισσότερο τις προσπάθειές μας», ανέφερε, θέτοντας το πλαίσιο.
Για την ελληνική οικονομία, αναγνωρίζοντας τις αξιοσημείωτες επιδόσεις της, εστίασε στην αύξηση των επενδύσεων και στην επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων.
Ο κ. Στουρνάρας έκανε ειδική μνεία και στις αναπτυξιακές δυνατότητες της Βόρειας Ελλάδας η οποία καλείται να υπερβεί χρόνιες αδυναμίες για να αντιμετωπίσει τον διεθνή ανταγωνισμό.
«Αμφισβητούνται θεμελιώδεις αρχές που χαρακτήριζαν το μεταπολεμικό σύστημα της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης»
«Η παγκόσμια οικονομία διανύει μια μεταβατική περίοδο, κατά την οποία αμφισβητούνται θεμελιώδεις αρχές που χαρακτήριζαν το μεταπολεμικό σύστημα της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υιοθετούν πολιτικές προστατευτισμού, επιβάλλοντας ιστορικά υψηλούς δασμούς σε στρατηγικούς εμπορικούς εταίρους, μεταξύ αυτών η Κίνα, το Μεξικό, ο Καναδάς και η ΕΕ. Οι δασμοί αυτοί δημιουργούν ένα περιβάλλον αυξημένου εμπορικού προστατευτισμού και πυροδοτούν αντίμετρα από τις θιγόμενες χώρες. Οι επιπτώσεις ενός γενικευμένου εμπορικού πολέμου είναι ήδη ορατές σε παγκόσμιο επίπεδο, περιορίζοντας τη ζήτηση και αποσταθεροποιώντας τις αγορές», επεσήμανε.
«Οι παγκόσμιες γεωοικονομικές εντάσεις αυξάνουν την αβεβαιότητα και επηρεάζουν αρνητικά το επενδυτικό κλίμα. Η εμπιστοσύνη των επενδυτών παραμένει εύθραυστη, ενώ η αβεβαιότητα για τη διάρκεια και την ένταση των μέτρων προστατευτισμού δυσχεραίνει τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων και αυξάνει τη μεταβλητότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αν και η προσωρινή αποκλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας κινείται σε θετική κατεύθυνση, η γενική εικόνα εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά ρευστή, με την απειλή να επικρέμεται για δασμούς 50% σε ευρωπαϊκά προϊόντα. Οι κίνδυνοι ενός παρατεταμένου εμπορικού πολέμου διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα, δυσχεραίνοντας τον σχεδιασμό οικονομικής πολιτικής σε παγκόσμια κλίμακα», επεσήμανε.
Ανθεκτικότητα και παγίδες
«Η ευρωπαϊκή οικονομία επιδεικνύει σχετική ανθεκτικότητα, ωστόσο η ανάπτυξη παραμένει υποτονική και οι προοπτικές υπόκεινται σε καθοδικούς κινδύνους. Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ανάπτυξη της ευρωζώνης εκτιμάται στο 0,9% το 2025, με σταδιακή επιτάχυνση στο 1,4% το 2026 – επίπεδα χαμηλότερα του δυνητικού ρυθμού. Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού συνεχίζεται, υποβοηθούμενη εν μέρει από τη μείωση των τιμών της ενέργειας, την αύξηση του ανταγωνισμού στις αγορές αγαθών λόγω εκτροπής του εμπορίου και την ανατίμηση του ευρώ», επεσήμανε.
Οι κίνδυνοι
Σε αυτό το πλαίσιο, «οι καθοδικοί κίνδυνοι για την ευρωζώνη είναι πολλαπλοί και σύνθετοι. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται: (1) η επιβολή υψηλών δασμών, (2) οι παρατεταμένες γεωπολιτικές εντάσεις, (3) η επιβράδυνση του διεθνούς εμπορίου και (4) οι μακροχρόνιες διαρθρωτικές αδυναμίες, όπως η χαμηλή άνοδος της παραγωγικότητας, η μειωμένη ανταγωνιστικότητα και οι δημογραφικές προκλήσεις», ανέφερε.
«Ασφαλές καταφύγιο η Ευρώπη»
«Στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων, η περίοδος της έντονης μεταβλητότητας έχει δώσει τη θέση της σε στάση αναμονής, αλλά με αυξημένα επίπεδα αποστροφής κινδύνου. Αναδεικνύεται μια ευκαιρία για την ευρωπαϊκή οικονομία, καθώς οι επενδυτές στρέφονται σε ευρωπαϊκά αξιόγραφα, αυξάνοντας τις επενδυτικές τοποθετήσεις τους κυρίως σε κρατικά ομόλογα και ομόλογα υψηλής αξιολόγησης. Η Ευρώπη, ως οικονομία με υψηλό βαθμό εξωστρέφειας, παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη σε επιδεινούμενες διεθνείς οικονομικές συνθήκες. Την ίδια στιγμή όμως, παρουσιάζεται μια κρίσιμη ευκαιρία: η δυνατότητα της Ευρώπης να αναδειχθεί σε ένα σταθερό και ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο, με ενίσχυση του ρόλου του ευρώ ως διεθνούς αποθεματικού νομίσματος», πρόσθεσε.
«Ξεχωρίζει θετικά η Ελλάδα»
«Συνολικά, μέσα στο τρέχον περιβάλλον αυξημένης μεταβλητότητας, η ελληνική οικονομία ξεχωρίζει θετικά και αποτελεί πόλο επενδυτικών ευκαιριών σε στρατηγικούς τομείς. Για παράδειγμα, ο κλάδος της τεχνολογίας και της καινοτομίας γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη, με δυναμικό οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων (startups) και επενδύσεις σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η ψηφιακή οικονομία. Παράλληλα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ιδίως η ηλιακή και η αιολική, προσφέρουν μεγάλες επενδυτικές προοπτικές, καθώς η χώρα επιδιώκει τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία. Η στρατηγική γεωγραφική θέση της Ελλάδας ευνοεί επίσης τις επενδύσεις σε υποδομές και μεταφορές, καθιστώντας τη χώρα σημαντικό διαμετακομιστικό κόμβο. Τέλος, ο κλάδος του τουρισμού συνεχίζει να αποτελεί βασικό μοχλό ανάπτυξης, με σημαντική επενδυτική δραστηριότητα», τόνισε.
Κρίσιμοι παράγοντες που συνέβαλαν στην άνοδο των επενδύσεων την τελευταία πενταετία είναι η αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας, η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και η συνακόλουθη ενίσχυση της εμπιστοσύνης, σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα.
«Βελτίωση στη σύνθεση των επενδύσεων»
«Παράλληλα, η βελτίωση που παρατηρείται την τελευταία περίοδο στη σύνθεση των επενδύσεων είναι κρίσιμη για τη μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική. Πριν από την κρίση χρέους, σχεδόν οι μισές ιδιωτικές επενδύσεις αφορούσαν την κατασκευή κατοικιών, ενώ οι παραγωγικές επενδύσεις παρέμεναν ανεπαρκείς. Σήμερα όμως η εικόνα έχει αντιστραφεί: τα 4/5 των ιδιωτικών επενδύσεων είναι σε παραγωγικό κεφάλαιο και το υπόλοιπο 1/5 σε κατοικίες, συμβάλλοντας στην αύξηση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας της οικονομίας. Η περαιτέρω ενίσχυση των παραγωγικών επενδύσεων – όπως σε τεχνολογία, καινοτομία, μεταποίηση και πράσινη ενέργεια – θα συμβάλει στην αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος, μειώνοντας παράλληλα την ευπάθεια σε μελλοντικές κρίσεις», υποστήριξε..
Αναπτυξιακός μοχλός και πόλος εξωστρέφειας η Βόρεια Ελλάδα
Βάσει των όσων ανέφερε ο Διοικητής, η Βόρεια Ελλάδα παρουσιάζει σημαντική επιχειρηματική κινητικότητα, με υψηλή συγκέντρωση νέων επιχειρήσεων. Την περίοδο 2021-24, το 24,5% των νέων επιχειρήσεων που ιδρύθηκαν στη χώρα εδρεύει στη Βόρεια Ελλάδα – το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό μετά την Αττική (38,9%). Στον τομέα της μεταποίησης, η περιοχή συγκεντρώνει το 26,3% των νέων επιχειρήσεων (έναντι 40,2% στην Αττική), στοιχείο που αναδεικνύει την παραγωγική δυναμική της περιφέρειας.
Οι εξαγωγές των περιφερειών της Βόρειας Ελλάδας ενισχύθηκαν σημαντικά και συμβάλλουν καθοριστικά στην εξωστρέφεια της οικονομίας. Σύμφωνα με μελέτη του ΣΕΒΕ, την περίοδο 2017-21 καταγράφηκε έντονη αύξηση των εξαγωγών σε όλες σχεδόν τις περιφέρειες της Βορείου Ελλάδος (με εξαίρεση τη Δυτική Μακεδονία).
Μεγάλο μέρος των εξαγωγών κατευθύνεται στη Δυτική Ευρώπη και σε γειτονικές χώρες, όπως η Βουλγαρία, η Βόρεια Μακεδονία, η Τουρκία και η Αλβανία. Μεταξύ των περιφερειών της Βορείου Ελλάδος, ξεχωρίζει η Κεντρική Μακεδονία, η οποία κατέχει τη δεύτερη θέση μεταξύ των ελληνικών περιφερειών ως προς το μερίδιο εξαγωγών (15,6% του συνόλου), με τις εξαγωγές της να αντιστοιχούν στο 24,7% του περιφερειακού ΑΕΠ.
«Η γεωγραφική θέση της Βόρειας Ελλάδας αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα για εμπορική διασύνδεση με τα Βαλκάνια και την ευρύτερη περιοχή», σημείωσε, αναδεικνύοντας και τις τρανταχτές αδυναμίες της περιοχής.
Εξωστρέφεια, υποδομές, περιορισμός του κόστους ενέργειας, χρηματοδότηση
Η τόνωση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων της Βόρειας Ελλάδας, η αναβάθμιση των υποδομών και των τεχνολογικών δυνατοτήτων (απαραίτητη για τη βελτίωση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας), ο περιορισμός του ενεργειακού κόστους και η ενίσχυση της χρηματοδότησης για μικρομεσαίες και νεοφυείς επιχειρήσεις (κρίσιμη για την ενίσχυση της επενδυτικής δυναμικής στην περιοχή), αποτελούν τα φλέγοντα ζητήματα για το τοπικό επιχειρείν.
Αγκάθια ανταγωνιστικότητα και κλειστές πόρτες τραπεζών
Κατά τον κ. Στουρνάρα, η βασική πρόκληση που αντιμετωπίζει η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών περιφερειών σχετίζεται με τη χαμηλή ανταγωνιστικότητά τους, η οποία περιορίζει τη δυναμική των επενδύσεων και εμποδίζει την περιφερειακή σύγκλιση ενώ η περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για την επιτάχυνση των επενδύσεων, ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Παρά τη βελτίωση των μακροοικονομικών συνθηκών, οι ελληνικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος χρηματοδότησης.
«Προσήλωση στις μεταρρυθμίσεις και νέο παραγωγικό πρότυπο»
«Η συγκυρία για την Ελλάδα είναι ευνοϊκή, αλλά απαιτεί σταθερή προσήλωση στις μεταρρυθμίσεις και στο νέο παραγωγικό πρότυπο. Η μετάβαση προς μια οικονομία βασισμένη στην καινοτομία, την τεχνολογία και την πράσινη ανάπτυξη δεν αφορά μόνο την ανταγωνιστικότητα, αλλά και την κοινωνική συνοχή και τη δίκαιη ανάπτυξη. Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και η έμπρακτη στήριξη της καινοτόμου επιχειρηματικότητας μπορούν να μετατρέψουν τη δυναμική ανάκαμψη σε μακροχρόνια πρόοδο με ουσιαστικά οφέλη για τις επόμενες γενιές», κατέληξε.
