Πλέγμα μέτρων για την αντιμετώπιση της βίας μεταξύ ανηλίκων ανακοίνωσε μέσα στην εβδομάδα η κυβέρνηση, με στόχο να μπει αφενός ένα «φρένο» στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που φαίνεται να πυροδοτούν την πρόκληση βίαιων συμπεριφορών και αφετέρου, να υπάρχουν ποινές, υπό τη μορφή παιδαγωγικών μέτρων για τους θύτες-παραβάτες.
Για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας προωθείται η θεσμοθέτηση της αποβολής εντός σχολείου με προσφορά κοινωνικής εργασίας, ενώ θα ενσωματωθεί και μία καινοτόμος πρακτική που προβλέπει τη διαμεσολάβηση μεταξύ συνομηλίκων. Προβλέπεται επίσης, στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Βίας και της Παραβατικότητας των Ανηλίκων (με ορίζοντα υλοποίησης έως το 2030), η δημιουργία Τεχνικών Γυμνασίων, στα πρότυπα των ΕΠΑΛ. Η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στον αριθμό ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία λέγοντας πως θα αυξηθεί ο αριθμός τους, ώστε να είναι περισσότερες από μια ημέρες στα σχολεία.
Σε λειτουργία τέθηκε τη Δευτέρα και το προαναγγελθέν Kids Wallet, ένα ψηφιακό εργαλείο που συνδυάζει τρεις βασικές λειτουργίες: τον γονικό έλεγχο, την επιβεβαίωση της ηλικίας και την ταυτοποίηση των παιδιών. Οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίζουν τις ιστοσελίδες και τις εφαρμογές στις οποίες θα έχουν πρόσβαση τα παιδιά τους, καθώς και τον χρόνο που θα αφιερώνουν σε αυτές.
Όσον αφορά τα καταγεγραμμένα στοιχεία καθώς, σύμφωνα με την πρόεδρο της Επιτροπής Κατά της Βίας Ανηλίκων Βασιλική Αρτινοπούλου , υπάρχει «σοβαρό έλλειμμα στοιχείων στη χώρα για τη βία ανηλίκων και την παραβατικότητα», η αύξηση των παραβατικών συμπεριφορών ανηλίκων είναι ραγδαία. Σύμφωνα με στοιχεία του Αρχηγείου της ΕΛΑΣ, το 2024 είχαμε σχεδόν 11.000 υποθέσεις, ενώ το 2023, 7.800. Η αύξηση ανέρχεται στο 41%. Αντίστοιχα, το 2024 συνελήφθησαν 15.000 ανήλικοι δράστες ενώ, το 2023, 10.000 ανήλικοι. Παράλληλα, καταγράφηκαν διπλάσιες υποθέσεις παραμέλησης εποπτείας ανηλίκων, από γονείς.
«Μέτρα χωρίς αποτέλεσμα»
Για μέτρα που βρίσκονται «μακριά από τη ρίζα του προβλήματος», κάνει λόγο στη «ΜτΚ» η Μαρία Τασοπούλου, δασκάλα σε μαθητές πέμπτης και έκτης δημοτικού και μέλος της ΑΔΕΔΥ. «Τα μέτρα που θα μπορούσαν στοιχειωδώς να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος, μένουν στα χαρτιά. Η βία υπάρχει μέσα στην κοινωνία, σε ένα σύστημα όπου η φτώχεια αποτελεί καθημερινότητα πολλών παιδιών που καλούνται να το αντιμετωπίσουν μέσα στο σπίτι τους, με γονείς που έχουν εξαντλητικά ωράρια εργασίας και δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα. Όλα αυτά καθρεφτίζονται στα παιδιά και στις συμπεριφορές τους».
Σχολιάζοντας τα μέτρα που ανακοινώθηκαν λέει πως «διαμορφώνονται όροι μεγαλύτερης κοινωνικής περιθωριοποίησης και έντασης της επιθετικότητας καθώς υπάρχει πρόθεση μεγαλύτερης αστυνόμευσης και καταστολής, σε μικρά παιδιά».
Τονίζει πως «οι εκπαιδευτικοί είναι με δεμένα τα χέρια. Σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει βοήθεια από το σπίτι, το σχολείο αδυνατεί να την παρέχει όταν επικρατεί η παραπαιδεία, ήδη από το δημοτικό και εκλείπουν χώροι άθλησης και καλλιτεχνικής δημιουργικότητας και έκφρασης. Επίσης, ενισχύεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των παιδιών. Η κατηγοριοποίηση που γίνεται με τα Πρότυπα και Ωνάσεια Σχολεία εντείνει τις ανισότητες καθώς τα παιδιά δεν ξεκινούν από την ίδια αφετηρία. Τα σχολεία της γειτονιάς καταργούνται και δημιουργούνται σχολεία, για λίγους».
Επισημαίνει πως οι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί πρέπει να είναι μόνιμοι (όχι αναπληρωτές) και σε κάθε σχολείο. Μιλώντας για τα πιλοτικά Τεχνικά Γυμνάσια που αναμένεται να λειτουργήσουν σε περιοχές με υψηλούς δείκτες νεανικής παραβατικότητας, «θα γκετοποιήσει ολόκληρες περιοχές. Το έχουμε δει να συμβαίνει σε Αγγλία και Γερμανία. Ανοίγει ο δρόμος για την ταύτιση της χαμηλής βαθμολογίας, με τη νεανική παραβατικότητα. Στην Αγγλία, σε σχολείο όπου δίδασκα το 2009 υπήρχε ανιχνευτής όπλων και οι εκπαιδευτικοί υπογράφαμε χαρτί πως αν συμβεί κάτι, δεν ευθύνεται το σχολείο. Και φυσικά υπήρχε χάσμα μεταξύ των ιδιωτικών σχολείων και αυτού του τύπου σχολείων. Η στέρηση των ίσων δικαιωμάτων στη μόρφωση είναι που δημιουργεί όρους ανασφάλειας, αδιεξόδων και εντείνει την όποια επιθετικότητα».
Τι ζητούν γονείς
Ο Σταύρος Τριλυράκης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενώσεων Γονέων Μαθητών Κεντρικής Μακεδονίας, κάνει λόγο για «ευχολόγια. Για ακόμη μία φορά έχουμε εξαγγελίες προτάσεων και μέτρων που στοχεύουν στην καταστολή και όχι στην πρόληψη. Η πρόταση δημιουργίας Τεχνικών Γυμνασίων ομολογεί την παιδαγωγική αποτυχία. Αντί μέσα από τα σχολεία να επιτυγχάνεται η βελτίωση των συμπεριφορών και η αύξηση του μορφωτικού επιπέδου, πάμε να βάλουμε τα παιδιά σε ένα σχολείο - αναμορφωτήριο. Όσον αφορά την υποχρεωτική κοινωνική εργασία εντός του σχολείου, αντί αυτές οι δράσεις να συσφίγγουν τις σχέσεις μαθητών και εκπαιδευτικών, υιοθετούνται ως τιμωρητικές».
Η σταθερή παρουσία κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων στα σχολεία αλλά και η αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών θα αποτελούσε ουσιαστική λύση, σύμφωνα με τον ίδιο, «ώστε τα παιδιά να εκπαιδευτούν στην ορθή χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικών δικτύωσης. Τα υπόλοιπα είναι ευχολόγια. Και του χρόνου θα είμαστε αντιμέτωποι με τα ίδια προβλήματα και τις αντίστοιχες εξαγγελίες». Δεν παραλείπει να αναφέρει πως η απαγόρευση της χρήσης κινητών στο σχολείο, «δεν εφαρμόζεται πιστά. Το Kids Wallet σε καμία περίπτωση δεν θα μπορεί να λειτουργήσει σε παιδιά άνω των 12 και 13 ετών.
Επίσης, ήδη υπάρχουν πλατφόρμες με γονεϊκό έλεγχο και το ζήτημα είναι η σωστή εκπαίδευση των παιδιών πάνω σε αυτά τα θέματα και η σωστή προετοιμασία τους από το σχολείο. Βλέπουμε από τη μία μεριά την τεχνολογία να καλπάζει και από την άλλη, την εκπαίδευση όσον αφορά τα ελληνικά δεδομένα, να μένει όλο και πιο πίσω. Το ίδιο ισχύει και με την προετοιμασία των παιδιών όσον αφορά την επαγγελματική τους αποκατάσταση και τις κοινωνικές δεξιότητες που απαιτούνται.
Μόνο η εκπαίδευση, με τα κατάλληλα εργαλεία στα χέρια των εκπαιδευτικών μπορεί να αποτελέσει λύση στα φαινόμενα βίας. Φυσικά, αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί όταν ο εκπαιδευτικός έχει 30 μαθητές σε μία αίθουσα και αδυνατεί να προσέξει τον κάθε μαθητή ξεχωριστά, να δει τις ανάγκες τους και να επικοινωνήσει επαρκώς με τους γονείς ώστε να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα», καταλήγει.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 11.05.2025
