Ο τυφώνας δεν ήρθε, η δασμολογική καταιγίδα ωστόσο αναμένεται να βρέξει αλλά όχι… να πνίξει τους εξαγωγείς, με τη Βόρεια Ελλάδα στην πρώτη οχυρωματική γραμμή του ελεγχόμενου εμπορικού πολέμου που κήρυξε ο Τραμπ… σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Μετά τη συμφωνία της Κυριακής ΕΕ - ΗΠΑ για δασμούς 15% (και όχι 30% όπως απειλούσε ο Τραμπ) στα περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα (χάλυβας, αλουμίνιο αντιμετωπίζουν δασμούς 50% αλλά δεν αφορούν την Ελλάδα), ο εξαγωγικός κόσμος ανασυντάσσεται, μετρά τα δεδομένα και συνεχίζει, με «οδηγό» το 2019, τον αγώνα, με στενό μαρκάρισμα κομβικών προσώπων του «οικοσυστήματος» Τραμπ, ποντάροντας σε εξαίρεση των ελληνικών τροφίμων από τους δασμούς (το 2019, στην πρώτη θητεία Τραμπ, είχαν εξαιρεθεί).
Προς αυτή την κατεύθυνση, της διεκδίκησης δηλαδή ειδικού καθεστώτος εξαίρεσης από την Ελλάδα για τα τρόφιμα, «έδειξε» και ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης στη χθεσινή ομιλία του στη Βουλή.
Το σήμα Πιερρακάκη
«Η κυβέρνηση παρακολουθεί με προσοχή τις σχετικές διαβουλεύσεις και, στο βαθμό που θα το επιτρέψει το πλαίσιο της συμφωνίας, θα εξεταστούν δυνατότητες που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην καλύτερη αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν προϊόντα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τη χώρα μας», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Στη Βόρεια Ελλάδα όπου χτυπά η καρδιά πολλών παραγωγικών μονάδων τροφίμων (πρώτη περιφέρεια σε αγροδιατροφικά προϊόντα η Κεντρική Μακεδονία), οι συνέπειες (και με δασμούς 15%) κάθε άλλο παρά αμελητέες θα είναι σε επιμέρους κλάδους (γαλακτοκομικά, κομπόστες, ελιές).
Καθίσταται σαφές πως διαφαίνεται θολό αν όχι σκοτεινό το μέλλον για το ελεύθερο παγκόσμιο εμπόριο, με τις οικονομικές σταθερές να κλονίζονται συθέμελα, χωρίς για την ώρα να… διαλύονται, με τον Τραμπ να κλίνει, ακόμα και αν δεν το θέλει, στην υιοθέτηση της ελάχιστης δυνατής λογικής στην αλλοπρόσαλλη στρατηγική του.
«Τέλος στην αβεβαιότητα, θα επιδιώξουμε, όπως και το 2019, να εξαιρεθούν τα τρόφιμα»
«Επικράτησε το λιγότερο κακό σενάριο, δασμοί 30% θα ήταν δυσβάσταχτοι, 15% μπορούμε να τους αντέξουμε, το σημαντικότερο μετά τη συμφωνία είναι πως τερματίζεται η αβεβαιότητα. Είμαστε σε επαφές με σημαντικά πρόσωπα της αμερικανικής διοίκησης για να εξαιρεθούν από τους δασμούς τα ελληνικά τρόφιμα, είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι πως όπως και το 2019 θα το πετύχουμε. Η Γερμανία για παράδειγμα που οι δασμοί από 25% στα αυτοκίνητα πήγαν στο 15% ωφελείται, θα το επιδιώξουμε κι εμείς. Παράλληλα, ήδη κάνουμε προσπάθειες διείσδυσης σε νέες αγορές, σε κάθε περίπτωση ο αγώνας συνεχίζεται, δεν εφησυχάζουμε», επισημαίνει στο emakedonia.gr o Σίμος Διαμαντίδης, πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ).
Σε κλαδικό επίπεδο, τρόφιμα (ελιές, ελαιόλαδο, κομπόστες, φέτα, γαλακτοκομικά) και ποτά αποτελούν τον μεγαλύτερο εξαγωγικό κλάδο προς τις ΗΠΑ, με μερίδιο 30,6%, ακολουθούμενο από τα πετρελαιοειδή με 22,8% και τα βιομηχανικά είδη με 16,5%.
Είναι ενδεικτικό πως οι ελληνικές ελιές κατέχουν το 27,4% των συνολικών εξαγωγών του κλάδου των τροφίμων και ποτών προς την Αμερική.
Στα επιτελεία των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων έχουν πάρει χαρτί, μολύβι και κομπιουτεράκια προσπαθώντας να υπολογίσουν τα κόστη των δασμών και τα περιθώρια συγκράτησης των τιμών για να μην περάσει όλο το κόστος των δασμών στον μέσο Αμερικανό καταναλωτή.
Πάμε Ινδία;
Οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως δασμών Τραμπ ή όποιας άλλης δυσάρεστης έκπληξης επιφυλάσσει στο μέλλον ο απρόβλεπτος Αμερικανός πρόεδρος, ήδη μελετούν τις δυνατότητες διείσδυσης σε νέες μεγάλες αγορές με πολλά περιθώρια ανάπτυξης να εμφανίζουν οι Καναδάς, Ασία, Ινδία (παγκόσμια οικονομική υπερδύναμη), τραβώντας το ενδιαφέρον των εξαγωγέων που επιχειρούν να αντισταθμίσουν το ρίσκο της εξάρτησης από ΗΠΑ και Ευρώπη.
Πάντως, με δεδομένο πως η κατάσταση αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς (μιλάμε για μία δυναμική και όχι στατική εικόνα), οι εξαγωγείς βλέπουν, δρουν και αντιδρούν, ανάλογα με τις εξελίξεις.
Οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ, το 2024, κυμάνθηκαν περίπου στα $2,6 δισ. (2,5 δισ. ευρώ) και οι αμερικανικές εισαγωγές από την Ελλάδα σε περίπου $2,4 δισ. με την Ελλάδα να έχει ήπιο πλεόνασμα $0,2 δισ. στο εμπόριο αγαθών.
Διαχειρίσιμο το κόστος
Με δασμό 30%, οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις σε τρόφιμα, ποτά, φάρμακα και βιομηχανικά προϊόντα θα αντιμετώπιζαν αυξημένο κόστος, πιθανώς μειώνοντας τις εξαγωγές τους κατά 20-25% και με απώλειες τουλάχιστον $0,5 δισ. ευρώ με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να πλήττονται ιδιαίτερα, βάσει πρόσφατης ανάλυσης του ΕΒΕΠ.
Με την συμφωνία της Κυριακής, το κόστος περιορίζεται σημαντικά (εν καιρώ θα γίνουν αξιόπιστοι αριθμητικοί υπολογισμοί), επιτρέποντας στον εξαγωγικό κόσμο να διαχειριστεί τον αντίκτυπο του deal, προβαίνοντας στους κατάλληλους ελιγμούς.
Οι γκρίζες ζώνες
Η συμφωνία ΕΕ – ΗΠΑ έχει δύο αναγνώσεις καθώς από τη μία αποτράπηκε το χειρότερο σενάριο, της επιβολής δασμών 30% που θα εκτόξευε τις τιμές των προϊόντων τα οποία βρίσκονται στη «βιτρίνα» των ελληνικών εξαγωγών (φέτα, ελαιόλαδο, κονσερβοποιημένα τρόφιμα, ελιές).
Από την άλλη βέβαια, ο ενιαίος δασμός 15% προκαλεί μία διόλου ευκατφρόνητη επιβάρυνση που πρέπει είτε να απορροφηθεί (ολικώς ή μερικώς) από τις επιχειρήσεις είτε να μετακυλιστεί στους Αμερικανούς εισαγωγείς και κατ’ επέκταση στους καταναλωτές, προκαλώντας αποφασιστικό χτύπημα στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων επ’ ωφελεία ανταγωνιστών.
Το κέρδος
Με τους δασμούς στο 15%, οι μεγάλες εξαγωγικές αγορές (Γερμανία, Ιταλία) προς τις οποίες κατευθύνονται οι εξαγωγές της Ελλάδας εκτιμάται πως δε θα πληγούν σοβαρά από τον εμπορικό πόλεμο, μειώνοντας τη ζήτηση για ελληνικά προϊόντα.
Ενδεχομένως αυτό να είναι το ουσιαστικό κέρδος για την Ελλάδα (η οποία έτσι κι αλλιώς ανησυχούσε κυρίως για τις δευτερογενείς επιπτώσεις της δασμοφρενίτιδας) από τη συμφωνία καθώς ο μεγαλύτερος φόβος των εξαγωγέων ήταν μία ραγδαία υποχώρηση της ζήτησης από τις αγορές – τροφοδότες των εξαγωγών, αν επικρατούσε το σενάριο για δασμούς 30% από τις ΗΠΑ στην ΕΕ.
Νικητής ο Τραμπ με την Ευρώπη ηττημένη αλλά… ανακουφισμένη
Η συμφωνία θεωρήθηκε από την ΕΕ η καλύτερη δυνατή δεδομένων των περιστάσεων, καθώς περιλαμβάνει εξαιρέσεις σε στρατηγικούς τομείς όπως η φαρμακευτική βιομηχανία, οι ημιαγωγοί, τα εξαρτήματα αεροσκαφών και τα αγροτικά προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας.
Οι εξαιρέσεις αυτές προβλέπουν «μηδενική δασμολόγηση» μέσω ενός μηχανισμού αμοιβαιότητας, κυρίως σε προϊόντα με έντονο διατλαντικό χαρακτήρα στην παραγωγή και την κατανάλωση.
Σε αντάλλαγμα, η ΕΕ δεσμεύτηκε να προχωρήσει σε αγορές αμερικανικής ενέργειας ύψους 750 δισ. δολαρίων και να ενθαρρύνει επενδύσεις ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στις ΗΠΑ που εκτιμώνται στα 600 δισ. δολάρια μέσα στην επόμενη πενταετία, ένας στόχος που μοιάζει ουτοπικός σε πρώτη ανάγνωση…
Αξίζει να σημειωθεί πως οι δασμοί 50% σε αμερικανικές εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου παραμένουν σε ισχύ, με το deal να απεικονίζει ανάγλυφα πως η ΕΕ, ακόμα και αν κατάφερε να εξασφαλίσει το «μη χείρον βέλτιστον» να αποδεικνύεται ο αδύναμος κρίκος με τον Τραμπ επί της ουσίας να παίρνει αυτό που θέλει, έστω και με μικρές υποχωρήσεις.
Δεν είναι τυχαίο πως μεγάλη μερίδα ηγετών κρατών - μελών της ΕΕ εκφράζει ήδη από χθες ζωηρές αμφιβολίες για την «βιωσιμότητα» του… ανέντιμου συμβιβασμού, πριονίζοντας μία συμφωνία - δίκοπο μαχαίρι πριν καλά - καλά στεγνώσει το μελάνι των υπογραφών.
