Δημόσια διεθνής κόντρα Κάρατζιτς-Χόλμπρουκ για τη συμφωνία ασυλίας

- Newsroom

Κατά την πρώτη εμφάνισή του ενώπιον του ΔΠΔ της Χάγης ο πρώην ηγέτης των Σερβοβόνιων επικαλέστηκε τις εγγυήσεις που συμφώνησε με την αμερικανική κυβέρνηση για μη δίωξή του, αν αυτός αποσυρόταν από το πολιτικό προσκήνιο και εξαφανιζόταν από τη δημόσια ζωή.

Του Μπάμπη Μπίκα

Με τη σύλληψη του πρώην ηγέτη των Σερβοβόσνιων Ράντοβαν Κάρατζιτς στο Βελιγράδι, την παράδοσή του από τις σερβικές αρχές στους δυτικούς διώκτες του, τη μεταφορά του στη Χάγη και την πρώτη εμφάνισή του ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για τα εγκλήματα στην πρώην Γιουγκοσλαβία, άρχισε μια δημόσια διεθνής αντιπαράθεση με τον άλλοτε απεσταλμένο των ΗΠΑ στη σπαρασσόμενη τότε Γιουγκοσλαβία Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ.

Ο καταζητούμενος και επί 12 χρόνια κρυβόμενος Κάρατζιτς επικαλείται μια συμφωνία που είχε κάνει με τον Χόλμπρουκ μετά τη συμφωνία του Ντέιτον που τερμάτισε το βοσνιακό εμφύλιο πόλεμο, τότε που οι Αμερικανοί πίεζαν τον πρώην ηγέτη των Σερβοβόσνιων να αποσυρθεί από το πολιτικό προσκήνιο και να εξαφανιστεί από τη δημόσια ζωή, με αντάλλαγμα τη μη δίωξή του και την ασυλία έναντι του ΔΠΔ της Χάγης. Ήταν στα μέσα του 1996 που οι Δυτικοί, κυρίως οι Αμερικανοί, πίεζαν με κάθε τρόπο, ώστε να διευθετηθούν όλες οι μεταπολεμικές εκκρεμότητες κατά την αντίληψη και τη θέληση των... νικητών. Επιδίωκαν με κάθε μέσο να απομακρύνουν τους σερβοβόσνιους ηγέτες των εμφύλιων συγκρούσεων, ώστε αυτοί να μη σταθούν εμπόδιο στην εφαρμογή και την υλοποίηση των αρχών της συμφωνίας του Ντέιτον, η οποία έθετε ένα πλαίσιο συγκρότησης του μεταπολεμικού κράτους της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με ενιαία λειτουργία και όχι με δύο ξεχωριστές οντότητες - τη Μουσουλμανο-Κροατική Ομοσπονδίας και τη Σερβική Δημοκρατίας.

Οι Σερβοβόσνιοι, απομονωμένοι, χωρίς καμία διεθνή υποστήριξη, πιεζόμενοι από κάθε πλευρά και βομβαρδιζόμενοι από το ΝΑΤΟ, είχαν αναγκαστεί να αποδεχθούν τη συμφωνία του Ντέιτον, ευελπιστώντας στην ανεξάρτητη υπόσταση και λειτουργία της σερβοβοσνιακής οντότητας (ακόμη και τη μελλοντική ένωσή τους με τη Σερβία). Αυτόν το μήνα πριν από ακριβώς δώδεκα χρόνια ο ίδιος ο Χόλμπρουκ ανακοίνωνε στους δημοσιογράφους την απόσυρση του Κάρατζιτς από την προεδρία της Σερβικής Δημοκρατίας. Προκειμένου οι Αμερικανοί να δουν τις εξελίξεις να καθορίζονται κατά πώς επιδίωκαν, δεν δίστασαν να βασιστούν σε σερβοβόσνιους ηγέτες που όμως τα προηγούμενα χρόνια είχαν την ίδια ευθύνη με τον Κάρατζιτς για όσα συνέβησαν στα πολεμικά μέτωπα και για τη σερβοβοσνιακή στάση. Αναφερόμαστε συγκεκριμένα στη μετέπειτα πρόεδρο της σερβοβοσνιακής οντότητας Μπιλιάνα Πλάφσιτς, η οποία δεν δίστασε να κινηθεί στο μεταπολεμικό πλαίσιο που καθόρισαν οι Δυτικοί, παρότι ήταν αντιπρόεδρος του Κάρατζιτς και συμμετείχε σε όλες τις αποφάσεις της σερβοβοσνιακής ηγεσίας (Κάρατζιτς, Πλάφσιτς, Κόλιεβιτς, Κράισνικ, Κάλινιτς). Όλοι οι κατά καιρούς απεσταλμένοι στα βοσνιακά μέτωπα θυμούνται όλα τα ηγετικά στελέχη των Σερβοβόσνιων στην πρώτη σειρά της εθνοσυνέλευσης της Σερβικής Δημοκρατίας να επικροτούν την ενιαία στάση τους.

ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΠΙ ΔΗΛΩΣΕΩΝ

Η όλη φημολογία ήλθε στο διεθνές προσκήνιο με τη σύλληψη και την παράδοσή του Κάρατζιτς στο ΔΠΔ της Χάγης και στους δυτικούς διώκτες του. Στην αρχή τα σερβικά μέσα ενημέρωσης έγραψαν γιʼ αυτό το σενάριο, το οποίο μάλιστα ήρθε να επιβεβαιώσει ένας πολιτικός της άλλης πλευράς, των Μουσουλμάνων της Βοσνίας. Ο Μοχάμεντ Σατσίρμπεϊ, ο οποίος είχε διατελέσει για ένα διάστημα υπουργός Εξωτερικών των μουσουλμανοβόσνιων και μετέπειτα αντιπρόσωπος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στον ΟΗΕ, σε συνέντευξή του στο ολλανδικό τηλεοπτικό δίκτυο Dutch Nova TV υποστήριξε ότι “πληροφορήθηκε γιʼ αυτήν τη συμφωνία από αμερικανό διπλωμάτη από τις πρώτες κιόλας μέρες μετά την εξαφάνιση του Κάρατζιτς”, ενώ την “επιβεβαίωσε και από τον (αποβιώσαντα) πρώην πρόεδρο της Βοσνίας και ηγέτη των βόσνιων Μουσουλμάνων Αλία Ιζετμπέκοβιτς, ύστερα από συνάντηση που είχε ο τελευταίος με τον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ”. Τους ισχυρισμούς του Σατσίρμπεϊ επιβεβαίωσε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας Αλέξα Μπούχα. "Η συμφωνία αυτή επιτεύχθηκε τον Ιούνιο του 1996. Ήμουν εκεί. Όταν ολοκληρώθηκε η συνάντηση, ο Χόλμπρουκ μου επιβεβαίωσε ότι επιτεύχθηκε συμφωνία για την ατιμωρησία του Κάρατζιτς και μου έδειξε το σχετικό έγγραφο που υπέγραψαν". Πρόσθεσε ότι η σχετική συμφωνία επιβεβαιώθηκε ένα χρόνο αργότερα και από την πρώην υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μαντλίν Ολμπράιτ.

ΤΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΙ Ο ΚΑΡΑΤΖΙΤΣ

Ο ίδιος ο Κάρατζιτς είπε στον γενικό εισαγγελέα της Σερβίας, τον οποίο ζήτησε να δει λίγο πριν από τη μεταφορά του στη Χάγη, τα ξημερώματα της Τετάρτης, ότι το 1996 ο αμερικανός διπλωμάτης τού υποσχέθηκε ότι δεν θα διωχθεί ποινικά από το δικαστήριο της Χάγης, εφόσον αποχωρήσει από την πολιτική και εγκαταλείψει το δημόσιο βίο. Στην πρώτη γραπτή τοποθέτησή του στο ΔΠΔ της Χάγης ο πρώην ηγέτης των Σερβοβόσνιων κατηγορεί τον Χόλμπρουκ ότι του είχε υποσχεθεί πως δεν θα δικαστεί από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία. "Το 1996 εξ ονόματος των Ηνωμένων Πολιτειών ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ έκανε μία προσφορά σε υπουργούς και κρατικούς λειτουργούς που ήταν οι εξουσιοδοτημένοι εκπρόσωποί μου δεσμευόμενος εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών να μη δικαστώ από το δικαστήριο αυτό", αναφέρει ο Κάρατζιτς στο έγγραφό του.

ΑΝΤΙΚΡΟΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΨΕΥΣΗ ΧΟΛΜΠΡΟΥΚ

Όπως ήταν επόμενο, ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ αναγκάστηκε να βγει να απαντήσει και να δικαιολογήσει όσα ο Κάρατζιτς υποστήριξε. Με σειρά συνεντεύξεων επιχειρεί να διαψεύσει την ύπαρξη τέτοιας συνδιαλλαγής, αλλά δεν αρνείται την επίτευξη συμφωνίας για την απομάκρυνση του Κάρατζιτς. Ο πρώην μεσολαβητής των ΗΠΑ δήλωσε στην εφημερίδα του Σεράγεβου "Ντνέβνι Αβάζ" ότι "όλα αυτά είναι προϊόν φαντασίας. Θα ήταν ανήθικο και παράνομο να έχει συμβεί κάτι τέτοιο", ενώ στην ολλανδική τηλεόραση Nova TV δήλωσε ότι "πρόκειται για εξωφρενικό κατασκεύασμα από έναν εγκληματία πολέμου”. Στη συνέχεια υποστήριξε στο διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο Ρόιτερ ότι “όσα υποστηρίζει ο Κάρατζιτς έχουν μηδενική αλήθεια”. Μιλώντας όμως στο CNN ανέφερε επί λέξει: "Η συμφωνία αυτή υπογράφηκε στις 18 Ιουλίου 1996, αλλά δεν έδωσα τίποτε ως αντάλλαγμα στον Κάρατζιτς... Ποιον θα πιστέψετε, έναν εγκληματία πολέμου ή την αμερικανική κυβέρνηση;”

ΕΥΛΟΓΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ

Άραγε δεν έδωσε κανένα αντάλλαγμα και εντέλει ποια εξασφάλιση παραχωρήθηκε στον έναν από τους δύο συμβαλλόμενους; Δεν είναι εύλογο το ερώτημα; Πολύ περισσότερο γνωρίζοντας το στιλ του επονομαζόμενου και “καουμπόη των Βαλκανίων” - αυτού που, έτσι για να θυμόμαστε, προκειμένου να φέρει Αθήνα και Σκόπια σε συμφωνία το 1995, φέρεται να είχε πει χωριστά στον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κίρο Γκλιγκόροφ ότι ο άλλος συμφωνούσε και έτσι έκλεισε την ενδιάμεση συμφωνία.   Αλλά τι μπορεί να περιμένει κάποιος από τη αλαζονική υπερατλαντική υπερδύναμη που μας έχει δείξει ξεκάθαρα την κυνικότητα με την οποία επιβάλλει την κυριαρχία της ανά τον κόσμο ή επιδεικνύει τα λάφυρά της ή προβάλλει τη νίκη της. Και μετά αναρωτιούνται οι Αμερικανοί γιατί οι λαοί αντιπαθούν τόσο πολύ την αμερικανική αυτοκρατορία!