Ο Μπάμπης Βελισσάριος στη «ΜτΚ»: «Το πιο δύσκολο είναι να βρεις τρόπο να φτάσει η μουσική στους λίγους και ρομαντικούς»
Ερμηνεύει Θεοδωράκη σε ένα άλμπουμ-φόρο τιμής στον σπουδαίο Έλληνα συνθέτη
Αν υποθέσουμε ότι το ζητούμενο των καιρών μας στη δημιουργία και, άρα, και στο θέατρο είναι η πρωτογένεια, τότε το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος σε συμπαραγωγή με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου καταφέρνουν να πετύχουν αυτόν τον στόχο.
Η επιδαύρεια παραγωγή των δύο οργανισμών δια χειρός Μιχαήλ Μαρμαρινού δεν είναι φέτος μια από τις γνωστές και πολυπαιγμένες τραγωδίες ή κωμωδίες που συνηθίζουμε να βλέπουμε τα καλοκαίρια μας, αλλά μια συρραφή κειμένων που μας γυρίζει στο δεύτερο μεγάλο ηρωικό έπος της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, την «Οδύσσεια» του Ομήρου.
Αυτό από μόνο του καθιστά το εγχείρημα άκρως ενδιαφέρον είτε το αποτέλεσμα μάς ικανοποιεί είτε όχι.
Η δραματουργία βασίζεται ως επί το πλείστον σε τρεις ραψωδίες του έργου που πραγματεύονται την έννοια του ξένου, όταν ο Οδυσσέας μετά από ένα ναυάγιο, ξεβράζεται ως ένας άγνωστος στη γη των Φαιάκων, όπου τον βρίσκει η Ναυσικά, κόρη του βασιλιά Αλκίνοου.
Εκεί τον υποδέχονται με τιμές χωρίς καν να ξέρουν ποιος είναι, ενώ προς τέρψιν του στήνεται ένα τεράστιο τραπέζι όπου ένας αοιδός που έρχεται για να διασκεδάσει τους συνδαιτυμόνες εξιστορεί αποσπάσματα της Ιλιάδας μέσα στα οποία αναφέρονται τα κατορθώματα του βασιλιά της Ιθάκης. Τότε ο ξένος ξεχειλίζει από βουβά συναισθήματα και πόνο, ώσπου, σταδιακά, αποκαλύπτει τη ταυτότητά του…
Στο αμφιθέατρο του δήμου Νέων Μουδανιών στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Θάλασσας, λίγες μέρες πριν παρουσιαστεί στο Θέατρο Δάσους της Θεσσαλονίκης, η παραγωγή των ΚΘΒΕ και ΘΟΚ ολοκλήρωσε το περασμένο Σάββατο τις θεατρικές παραστάσεις της καθιερωμένης διοργάνωσης, που έριξε αυλαία την αμέσως επόμενη ημέρα με μια συναυλία.
Χωρίς να αναφερθούμε σε ονόματα μια που το σύντομο αυτό σημείωμα δεν αποτελεί κριτική θεάτρου, θα θέλαμε να τονίσουμε, καταρχάς, ότι όλοι οι ηθοποιοί της παράστασης επιδίδονται σε έναν πραγματικό άθλο κινούμενοι διαρκώς επί σκηνής, άλλοτε σε σχήματα με άψογο συντονισμό, άλλοτε κατά μόνας. Το σωματικό θέατρο σε όλο του το μεγαλείο…
Εξάλλου, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός αποτελεί έναν από τους πρεσβευτές του, έναν από εκείνους που το εισήγαγαν στην ελληνική θεατρική σκηνική πράξη.
Ο ξένος με τις προεκτάσεις που μπορεί να έχει αυτό στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζεται από όλους με σεβασμό, εγκαρδιότητα, φροντίδα, σχεδόν με δέος, πάντως όχι ως ανοίκειος. Ένας τρόπος να αναδειχθεί πώς θα ήταν καλό να φερόμαστε σήμερα στο αλλοεθνές και ευρύτερα διαφορετικό;
Το όνομα του Οδυσσέα δεν αναφέρεται πουθενά σε όλο το έργο παρά μόνο λίγα δευτερόλεπτα πριν ολοκληρωθεί η παράσταση. Άλλωστε, αυτό που κυρίως φαίνεται να ενδιαφέρει είναι ο ξένος, χωρίς ταυτότητα, χωρίς τα εύσημα που φέρει, χωρίς τη δόξα που κουβαλά. Αυτός ο απλός ξένος είναι που, σε πείσμα της μισαλλοδοξίας και της φοβίας, μπορεί, αν βρει τις κατάλληλες συνθήκες, να κάνει θαύματα, να μεγαλουργήσει, να προοδεύσει, να θριαμβεύσει.
Ένα μεγάλο τραπέζι στήνεται επί σκηνής όπου εκεί εκτυλίσσεται και σημαντικό μέρος της παράστασης, αλλά και το τελικό της στάδιο. Εκεί οι ηθοποιοί παραμένουν και μετά την υπόκλιση με το κοινό να αποχωρεί πρώτο από το θέατρο. Τίποτε δεν τελειώνει και όλα μοιάζει να συνεχίζονται αενάως κάνοντας κύκλους και επαναφέροντας θεμελιώδη ζητούμενα, θέματα και ερωτήματα ανά εποχές.
Ωστόσο, ο λόγος είναι αυτός που παραμένει πάντα ανθεκτικός στο βάθος του χρόνου και του δικού του χώρου.
Και κάτι τελευταίο: Όλη η παράσταση μοιάζει να κλείνει το μάτι στον «Εθνικό Ύμνο» του Μαρμαρινού, ένα από τα πιο εμβληματικά, ίσως το εμβληματικότερο, έργα της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας, με στοιχεία που, αν και δυόμισι δεκαετίες πριν, προσαρμόζονται απόλυτα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία της αποστειρωμένης ανελεύθερης νοοτροπίας.
Όσο για τα πηγαδάκια μετά το πέρας της παράστασης στα οποία οι γνώμες διίσταντο, έχουμε να επισημάνουμε τα εξής: Σε περιπτώσεις τέτοιου είδους πρωτογένειας καλό είναι ο ανυποψίαστος θεατής να φροντίσει για μια μικρή προεργασία πριν περάσει το κατώφλι του θεάτρου, διαβάζοντας το υλικό τα παράστασης, το σημείωμα του σκηνοθέτη κ.α. Αλλιώς, το μυαλό του κινδυνεύει να πελαγοδρομήσει χάνοντας την ίδια την ουσία και το νόημα του θεάτρου.
Οι φωτογραφίες είναι από το site του δήμου Ν. Προποντίδας.
Η παράσταση «’ζ-η-θ, ο Ξένος’ – Μια επιστροφή στις πηγές: Επίσκεψη σε τρεις ραψωδίες της Οδύσσειας» θα παρουσιαστεί στο Θέατρο Δάσους Θεσσαλονίκης την Κυριακή 31 Αυγούστου.
