UPDATED
Τα πάνω κάτω, αλλάζοντας του… τα φώτα, φέρνουν στην αρχιτεκτονική του φορολογικού συστήματος οι ελαφρύνσεις ύψους 1,6 δισ. ευρώ που εξήγγειλε χθες από τη Θεσσαλονίκη και το βήμα της 89ης ΔΕΘ ο πρωθυπουργός και επηρεάζουν πάνω από 4 εκατ. φορολογούμενους.
Με προμετωπίδα των εξαγγελιών τη μείωση, από την 1-1-2026, 2% των φορολογικών συντελεστών για όλους με… κλιμακωτό μπόνους άλλο ένα 2% όσο αυξάνονται τα παιδιά (δηλαδή 6% με δύο παιδιά), ο Κυριάκος Μητσοτάκης προχωρά σε μία ριζική φορολογική μεταρρύθμιση (δεκαετίες είχαν να αλλάξουν οι συντελεστές) ελεγχόμενου δημοσιονομικού κόστους που ανακουφίζει τα νοικοκυριά, χωρίς όμως να αρκεί για να ανταπεξέλθουν οι πολίτες στις διαρκείς επιθέσεις της ακρίβειας που προκαλεί ανεπανόρθωτη βλάβη στα πορτοφόλια.
Λύσεις όπως η αυτόματη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας (για να μην τρώει η εφορία τις αυξήσεις στα εισοδήματα) αν και εξετάστηκαν απορρίφθηκαν παρά την άνεση κινήσεων που θεωρητικά δίνουν τα υπερπλεονάσματα, λόγω ενδεχομένως «ανεξέλεγκτου» δημοσιονομικού χώρου που θα καταλάμβαναν.
Ο στόχος των εξαγγελιών του Βελλίδειου είναι η μεγαλύτερη μείωση φόρου συγκριτικά με το υφιστάμενο σύστημα να προκύπτει σε πρώτο βαθμό για τις οικογένειες και σε δεύτερο για τις οικογένειες με περισσότερα παιδιά, στα πρότυπα του γαλλικού μοντέλου (προσαρμοσμένου στα ελληνικά δεδομένα βέβαια για να μην ξεφύγει το δημοσιονομικό κόστος) που «πριμοδοτεί» φορολογικά τις οικογένειες.
Επιδίωξη της κυβέρνησης είναι ισχυρότερη στήριξη στα νοικοκυριά με παιδιά, στο πλαίσιο αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος χωρίς βεβαίως να υπάρχουν αυταπάτες πως έτσι απλά θα εξαφανιστεί η ολοένα και διογκούμενη δημογραφική κρίση.
Από 50 έως 341 ευρώ το μήνα το όφελος
Αναλυτικά:
Για εισόδημα 10.000–20.000 ευρώ ο συντελεστής από 22% διαμορφώνεται στο 20% για όσους δεν έχουν παιδί, 18% με ένα παιδί, 16% με δύο, 9% για τρίτεκνους και μηδενικός για πολύτεκνους.
Στα 20.000 ευρώ, το ετήσιο όφελος ανέρχεται σε περίπου 600 ευρώ (50 ευρώ το μήνα) με δύο παιδιά, 1.300 ευρώ (108 το μήνα) με τρία και 1.680 ευρώ με τέσσερα.
Στα 30.000 ευρώ, το όφελος διαμορφώνεται σε 400 ευρώ χωρίς παιδιά, 800 με ένα, 1.200 με δύο, 2.100 με τρία και 4.100 (341 το μήνα) με τέσσερα.
Για εισοδήματα 40.000–60.000 ευρώ (που δηλώνουν ελάχιστοι) θεσπίζεται ενδιάμεσος συντελεστής 39% αντί 44% σήμερα.
Η μάχη… της αλήθειας στα ενοίκια
Σε μία προσπάθεια, με πολύ συγκρατημένες προσδοκίες επιτυχίας, να δοθούν κίνητρα για να φανερωθούν τα κρυφά εισοδήματα από ενοίκια και να πέσουν παραπάνω σπίτια στην αγορά, η κυβέρνηση προχωρά στη θέσπιση χαμηλότερου συντελεστή φόρου 25% για εισόδημα από ενοίκια στο φορολογικό κλιμάκιο 12.000–24.000 ευρώ.
Μέχρι σήμερα οι συντελεστές ήταν στο 15% μέχρι 12.000 ευρώ (παραμένει αυτό) και εκτοξευόταν στο 35% για εισοδήματα από 12.000 έως 35.000 ευρώ.
Έτσι, το οικονομικό επιτελείο προχωρά στην εισαγωγή ενός ενδιάμεσου συντελεστή 25%, με στόχο να αποτελέσει ένα επιπλέον κίνητρο να ανοίξουν τα κενά ακίνητα, αλλά και να δηλώσουν ολόκληρα τα μισθώματα που εισπράττουν, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ το μέσο δηλωθέν ενοίκιο αγγίζει μόλις τα 255 ευρώ.
Η ρύθμιση στοχεύει σε χαμηλότερους φόρους της μεσαίας κλίμακας μισθωμάτων ακινήτων και σταθερότερα έσοδα. Την ίδια στιγμή, εφόσον δηλώνονται τα πραγματικά μισθώματα, ανοίγει ο δρόμος για πρόσθετες μειώσεις στη φορολογία ακινήτων, με έμφαση στη συμμόρφωση και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής των ενοικίων.
Σε ό,τι αφορά στο στεγαστικό σκέλος, προωθείται η κατασκευή 2.000 διαμερισμάτων σε εκτάσεις πρώην στρατοπέδων, με κατανομή 25% σε στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και 75% σε πολίτες χωρίς πρώτη κατοικία, ώστε να αυξηθεί η προσφορά προσιτής στέγης.
Μαχαίρι στο φόρο για τους νέους αλλά πόσους πραγματικά αφορά;
Μία από τις χθεσινές ανακοινώσεις Μητσοτάκη, φαινομενικά εντυπωσιακή, αφορά τους νέους. Πιο συγκεκριμένα, θα εφαρμοστεί μηδενικός φόρος για νέους εργαζόμενους έως 25 ετών και εισόδημα έως 20.000 ευρώ, καθώς και μείωση συντελεστή στο 9% (από 22%) έως τα 30 έτη.
Ενδεικτικά, η πρωτοβουλία για τους νέους προβλέπει:
Μέχρι 25 ετών, με 15.000 ευρώ: ετήσιο όφελος 1.283 ευρώ
Μέχρι 25 ετών, με 20.000 ευρώ: ετήσιο όφελος 2.480 ευρώ
Από 26-30 ετών, με 20.000 ευρώ: ετήσιο όφελος 1.300 ευρώ
Αναμφίβολα, η κίνηση αυτή ενισχύει άμεσα το διαθέσιμο εισόδημα δίνοντας ένα ισχυρό κίνητρο για την παραμονή των νέων στην αγορά εργασίας αλλά με την μερική απασχόληση, ειδικά στις νέες ηλικίες να θεριεύει κι ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των νέων αμείβεται με τον κατώτατο μισθό (περίπου 750 ευρώ καθαρά), δηλαδή έτσι κι αλλιώς δεν φορολογείται καθώς έστω και οριακά είναι κάτω από το αφορολόγητο ή φορολογείται ελάχιστα δε θα προσφέρει ριζικές βελτιώσεις στην καθημερινότητα των νέων ανθρώπων που πρωτίστως θέλουν καλούς μισθούς και όχι μηδενικούς φόρους.
Οφέλη και για τους συνταξιούχους
Από το 2026 μειώνεται κατά 50% η προσωπική διαφορά για τους συνταξιούχους, ενώ από το 2027, η προσωπική διαφορά για τις συντάξεις μηδενίζεται.
Η προσωπική διαφορά, βάσει του ασφαλιστικού νόμου Κατρούγκαλου (2016) αποτελεί τη διαφορά μεταξύ της καταβαλλόμενης (προ της 13ης Μάϊου 2016) και της επανϋπολογισθείσας (μειωμένης από τις 13 Μάϊου 2016) σύνταξης.
Σύμφωνα με τον ίδιο νόμο, η προσωπική διαφορά συμψηφίζεται κάθε χρόνο από το 2023 (οπότε ξεπάγωσαν οι αυξήσεις στις συντάξεις) με τις ετήσιες αυξήσεις.
Έτσι, εν πολλοίς (καθώς ορισμένοι εξ αυτών ανήκαν στους δικαιούχους των εκάστοτε έκτακτων επιδομάτων στήριξης των συνταξιούχων), οι συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά αποκλείονταν από τις αυξήσεις που δίδονταν από το 2023.
Η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς από την 1η Ιανουαρίου 2027 θα οδηγήσει στην καταβολή αυξήσεων σε όλους, ανεξαιρέτως, τους συνταξιούχους.
Έτσι έστω συνταξιούχος με προσωπική διαφορά 100 ευρώ και καταβαλλόμενη σύνταξη 1.500 ευρώ. Έστω ότι το 2027, δοθεί αύξηση 2% στις συντάξεις, ο εν λόγω συνταξιούχος θα δει αύξηση 30 ευρώ και οι αποδοχές του θα φτάσουν στα 1.530 ευρώ.
Η μείωση της προσωπικής διαφοράς κατά 50% από την 1η Ιανουαρίου 2026 δεν θα αλλάξει το υφιστάμενο «καθεστώς», σύμφωνα με το οποίο οι συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά αποκλείονται από κάθε αύξηση που δίδεται οριζοντίως στους συνταξιούχους από το 2023.
Κούρεμα στα τεκμήρια
Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε και τη μεσοσταθμική μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης για κατοικίες και αυτοκίνητα κατά 30% (θετική παρέμβαση). Οι μειώσεις αφορούν 500.000 φορολογούμενους, καθώς μέχρι σήμερα στην «παγίδα» των τεκμηρίων έπεφταν κυρίως μισθωτοί και συνταξιούχοι, οι οποίοι φορολογούνταν για εισοδήματα που δεν είχαν.
Λίφτινγκ στα τεκμήρια για ελεύθερους επαγγελματίες
Παράλληλα, έρχονται και νέες αλλαγές στο τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών. Διευρύνονται τα ευνοϊκά κριτήρια για επαγγελματίες σε οικισμούς έως και 1.500 κατοίκους χωρίς να εξαλείφεται το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα που έχει προκαλέσει μεγάλη δυσαρέσκεια σε μερίδα της αγοράς.
Παντελώς απούσες οι επιχειρήσεις
Στο φετινό καλάθι της ΔΕΘ, με τη μεσαία τάξη και τις οικογένειες να κλέβουν την παράσταση, έλαμψε διά της τρανταχτής απουσίας του το επιχειρείν (μικρό, μεσαίο και μεγάλο) από τις εξαγγελίες.
Οι αναφορές στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα περιορίστηκαν στον πρωτογενή τομέα, στη χρηματοδότηση από την ΕΑΤ, στην Εθνική Στρατηγική Εξωστρέφειας, την απλούστευση των διαδικασιών στη βιομηχανία, τη ναυπήγηση πράσινων πλοίων στην ακτοπλοΐα, ξεκινώντας από τα πορθμεία, καθώς και την είσοδο ελληνικών επιχειρήσεων στα ευρωπαϊκά προγράμματα για τη κατασκευή αμυντικού εξοπλισμού, την ώρα που προβλήματα όπως η έλλειψη ρευστότητας, η ακρίβεια, τα αυξημένα κόστη παραγωγής, το ιλιγγιώδες ενεργειακό κόστος, το χρέος των επιχειρήσεων που διαρκώς απογειώνεται, απαιτούν λύσεις… χθες.
