Τι έγινε και τι δεν έγινε στον Βόλο με την καταγγελία της βουλευτού Μακρή, θα το πουν τα δικαστήρια. Γενικά, πάντως, τέτοια συμβαίνουν, και πολύ συχνότερα απ’ όσο νομίζει ο κόσμος. Ακόμα και εμείς που υποτίθεται ότι είμαστε «του χώρου».
Το 2008, ως διοικητικό συμβούλιο της ΕΣΗΕΜ-Θ, αποφασίσαμε να επισκεφθούμε πόλεις της Μακεδονίας και Θράκης, θέλοντας να συναντήσουμε τους εκδότες των τοπικών ΜΜΕ. Δεν είχαμε μεγάλες προσδοκίες, ωστόσο ελπίζαμε ότι θα βρίσκαμε λίγα σημεία συνεννόησης. Εντέλει, τα πράγματα ήταν ακόμα χειρότερα. Σε κάθε πόλη υπήρχε μόνο μία εφημερίδα που θα μπορούσε να θεωρηθεί «εφημερίδα». Με το ζόρι δύο! Κοντά σ’ αυτές υπήρχαν άλλες πέντε-δέκα με τις οποίες κάναμε τον σταυρό μας, πριν περάσουμε το κατώφλι. Ήταν τυπογραφεία που τύπωναν προσκλητήρια για γάμους και βαφτίσεις, είχαν στην άκρη και δύο υπολογιστές, έκαναν copy paste το Αθηναϊκό Πρακτορείο και εξέδιδαν ένα εξασέλιδο της φωτιάς και της πυρκαγιάς. Χωρίς δημοσιογράφους. Αναρωτηθήκαμε πόσα φύλλα μπορούσαν να πουλάνε αυτές οι εφημερίδες του ενός ανθρώπου, έστω και με πολύ χαμηλό κόστος παραγωγής, ώστε να βγάζουν τα έξοδά τους. Και τότε πληροφορηθήκαμε ότι οι πηγές χρηματοδότησης ήταν δύο: Πρώτον, οι διακηρύξεις και οι πλειστηριασμοί που υποχρεωτικά δημοσιεύονταν στον τοπικό Τύπο (λίγο μετά η τρόικα έκοψε αυτήν την «πλάκα», επιβάλλοντας τις ηλεκτρονικές δημοσιεύσεις). Και δεύτερον, οι πολλαπλές συνδρομές και τα φύλλα που αγόραζαν, θέλοντας και μη, όσοι ήθελαν να τα έχουν καλά με τον εκδότη ενόψει εκλογών κάθε μεγέθους και κλίμακας. Από σωματεία μέχρι βουλευτικές. Γιατί ναι μεν τις μέσα σελίδες δεν τις διάβαζε κανείς, αλλά το πρωτοσέλιδο κρεμόταν στα περίπτερα της πλατείας και το διάβαζε όλος ο κόσμος.
Σε εκείνη την περιοδεία -δεν έχει σημασία πού ακριβώς- επισκεφθήκαμε ένα κανάλι όπου οι συνάδελφοι της ΕΡΤ-3 έμειναν εντυπωσιασμένοι από τον εξοπλισμό, ο οποίος υπερέβαινε κατά πολύ τις ανάγκες του προγράμματος. Ο ιδιοκτήτης μάς έλυσε την απορία, λέγοντάς μας ότι «έτσι κι αλλιώς, όλα αγοράστηκαν με προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Και σαν να μας ήξερε από το δημοτικό, μάς αποκάλυψε ότι ζει από τις εκλογές. Τότε, ετοιμάζει δύο ταρίφες. Την ταρίφα ανοχής και την ταρίφα υποστήριξης. Η πρώτη σημαίνει ότι το κανάλι δεν θα σε ενοχλήσει. Η δεύτερη ότι θα σε αβαντάρει. Μείναμε έκπληκτοι, αφενός από τον χωρίς ντροπή τρόπο με τον οποίο μιλούσε και αφετέρου γιατί δεν φανταζόμασταν τέτοια σήψη. Αργότερα, διαπιστώσαμε ότι στον επαρχιακό Τύπο αυτά ήταν συνηθισμένα. Αν, μάλιστα, κάποιος είχε καταφέρει να δημιουργήσει «συγκρότημα», δηλαδή εφημερίδα, ραδιόφωνο και τηλεόραση, ήταν ο άρχοντας της πόλης.
Ο Βόλος είναι εξαίρεση. Έρχεται στο δημοσιογραφικό σήμερα από άλλη διαδρομή. Οι δύο ιστορικές εφημερίδες του, η «Θεσσαλία» (έτος ιδρύσεως 1898) και ο «Ταχυδρόμος» (1916), αποτέλεσαν σχολεία δημοσιογραφίας. Η πόλη υπήρξε ευτυχής, όταν αυτές διαμόρφωναν την άποψή της για την πολιτική και την κοινωνία. Και η ΕΣΗΕΘΣΤΕ, η Ένωση Συντακτών που περιλαμβάνει τον Βόλο, υπήρξε και παραμένει υπόδειγμα σοβαρότητος -κάτι που δεν μπορεί να πει κανείς γενικά για τον δημοσιογραφικό συνδικαλισμό. Αλλά ας μην πέσει από τα σύννεφα, εάν αύριο και ένα δικό της μέλος βρεθεί στο επίκεντρο μίας ανάλογης ιστορίας. Όχι μόνο επειδή οι Ενώσεις Συντακτών δεν έχουν δυνατότητα να ελέγχουν το ήθος και την επαγγελματική επάρκεια των μελών τους, αλλά επειδή το σκηνικό που κάποτε, κάπως, κάτι μπορούσε να εγγυηθεί, δηλαδή το σκηνικό μίας πολυπρόσωπης εφημερίδας, με ιεραρχική δομή, διευθυντή, διευθυντή σύνταξης, αρχισυντάκτη που έλεγχαν και ελέγχονταν, έχει καταρρεύσει. Σήμερα όποιος θέλει δηλώνει δημοσιογράφος, στήνει μία ιστοσελίδα αυτός και ο εαυτός του, γράφει ό,τι θέλει ανεξέλεγκτα, τα ανακυκλώνει από έναν-δύο λογαριασμούς στα social media και βγαίνει στη γύρα, για να αρπάξει ό,τι μπορεί. Στον δρόμο που χάραξαν οι δάσκαλοι του είδους που ο σοφός λαός κρεμόταν από τα χείλη τους, αλλά αυτή είναι η κωμωδία μέσα στο δράμα.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 13.07.2025