Μεταξύ… Τραμπ και υπερπλεονάσματος οι φοροελαφρύνσεις της ΔΕΘ

Στον ρυθμό και τον… χορό των δασμών Τραμπ, που αν και πάγωσαν μέχρι τον Ιούλιο, «παράγουν» ήδη (πριν καν εφαρμοστούν) αστάθεια, αβεβαιότητα και ένα κατακερματισμένο σκηνικό στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, κινείται η ελληνική οικονομία.

Η οικονομική επιβράδυνση της ΕΕ, οι συνέπειες που θα υπάρξουν σε εξαγωγές, τουρισμό, ιδιωτική κατανάλωση και φυσικά οι επενδύσεις, θα κρίνουν, αν η φετινή ανάπτυξη στη χώρα μας, θα είναι πάνω ή κάτω από το ψυχολογικό όριο του 2%.

Η επίσημη κυβερνητική πρόβλεψη για το ΑΕΠ έχει βάλει τον πήχη στο 2,3% για φέτος (το ΙΟΒΕ ρίχνει ελαφρώς τον στόχο στο 2,2%), ενώ, ανάλογα με τις εξελίξεις, οι εκτιμήσεις θεωρείται βέβαιο πως θα μεταβληθούν ξανά, για την ώρα υπάρχει μία ψυχοφθόρα αναμονή…

Όπλο στη φαρέτρα της κυβέρνησης είναι το υπερπλεόνασμα που στο πρώτο τρίμηνο αγγίζει τα 4 δισ. ευρώ (500 εκατ. σε τροποποιημένη ταμειακή βάση), μία επίδοση που σε συνδυασμό με την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του ελλείμματος ανοίγει καθαρό δημοσιονομικό διάδρομο (ενδεχομένως και πάνω από 1 δισ.) για διανομή κοινωνικού μερίσματος με ορίζοντα τη ΔΕΘ.

Φαύλος κύκλος αστάθειας

Με ολόκληρο τον πλανήτη να πλέει σε αχαρτογράφητα νερά από τα καμώματα του Προέδρου των ΗΠΑ, κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά πώς θα κινηθεί ούτε η παγκόσμια οικονομία ούτε η οικονομία της ΕΕ.

Οι προβλέψεις με τα δεδομένα να αλλάζουν, από τη μία στιγμή στην άλλη, από μία ανάρτηση του Τραμπ στα social media, καθίστανται απαγορευτικές. Επί της ουσίας ο φαύλος κύκλος στον οποίο έχει εισέλθει η παγκόσμια οικονομική τάξη δεν θα σπάσει… εύκολα μέχρι να ξεκαθαρίσει η εικόνα με τους δασμούς.

Η ελληνική οικονομία (με σκελετούς στην ντουλάπα τις χαμηλές επιδόσεις σε ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα) είναι πιο θωρακισμένη, τουλάχιστον μέχρι… αποδείξεως του αντιθέτου, αφού σε άμεσο κίνδυνο έχει μόνο τα προϊόντα ύψους 2,4 δισ. ευρώ, τα οποία εξάγει προς τις ΗΠΑ, από τα οποία περίπου 900 εκατ. ευρώ αφορούν ελαιόλαδο, φέτα, επιτραπέζιες ελιές, κρασί και άλλα τρόφιμα.

Το ακραίο σενάριο

Η πραγματική απειλή για την ελληνική ανάπτυξη έρχεται μόνο από το ακραίο σενάριο, κατά το οποίο οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ καταρρέουν, οι δασμοί επιβάλλονται και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού και ΗΠΑ και ΕΕ μπαίνουν σε ύφεση.

Κατανάλωση, δημόσιες επενδύσεις και… φοροδιαφυγή αναχώματα 

Παρ’όλα αυτά, η Ελλάδα αναμένει φέτος ώθηση στο ΑΕΠ από τις δημόσιες επενδύσεις, οι οποίες θα φτάσουν, ή τουλάχιστον έτσι ελπίζει η κυβέρνηση, τα 15 δισ. ευρώ.

Από αυτά τα 7,1 δισ. ευρώ θα είναι έργα που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ, 4,9 δισ. ευρώ, έργα που συγχρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και 2,75 δισ. είναι έργα που θα χρηματοδοτηθούν από εθνικούς πόρους.

Ένας δείκτης που μπορεί να χαμηλώσει τον πήχη της ανάπτυξης κάτω από το 2%, είναι η ιδιωτική κατανάλωση η οποία παράγει το 72% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ΤτΕ, αναμένεται για φέτος να καταγράψει αύξηση κατά 2% στην κατανάλωση, ενώ σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ κατά 1,6%.

Ωστόσο, οι αυξήσεις του κατώτερου μισθού και των μισθών γενικότερα από τη μία και η σκιώδης οικονομία (φοροδιαφυγή) από την άλλη, θεωρούνται επαρκή αναχώματα, για να μην περάσει η ιδιωτική κατανάλωση σε αρνητικό έδαφος.

«Πυθίες» μέσα σε έναν απρόβλεπτο κόσμο

Μέσα σε ένα κλίμα γενικής… ανακατωσούρας πολλά ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια, ενδεχομένως, αναβληθούν ή ματαιωθούν, προκαλώντας πλήγμα στην οικονομία, που, παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, διψά για μεγάλες παραγωγικές επενδύσεις.

Προβλέψεις, αναλύσεις, εκτιμήσεις μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον την επόμενη στιγμή μπορεί πολύ εύκολα να ανατραπούν με επιχειρήσεις, οικονομικό επιτελείο και δυνητικούς επενδυτές να παριστάνουν πολλές φορές τις… Πυθίες, προσπαθώντας να μαντέψουν την επόμενη κίνηση του Τραμπ.

Οι σκέψεις και οι… δεύτερες σκέψεις για τις φοροελαφρύνσεις

Σε ένα, λοιπόν, αρκούντως περιοριστικό πλαίσιο, η κυβέρνηση εξέταζε προ εμπορικού πολέμου, διαφορετικής στόχευσης φοροελαφρύνσεις ενόψει ΔΕΘ, με βασική επιδίωξη τη μείωση των βαρών στη μεσαία τάξη.

Πιο συγκεκριμένα, στο τραπέζι βρίσκονται:

01

Μείωση του φορολογικού συντελεστή για εισοδήματα από 10.001 έως 20.000 ευρώ: Προβλέπεται μείωση του συντελεστή από 22% που είναι σήμερα σε χαμηλότερα επίπεδα, με επικρατέστερο το 15%, κάτι που θα οδηγήσει σε μείωση του φόρου κατά 700 ευρώ και σε αύξηση του μηνιαίου εισοδήματος κατά 50 ευρώ για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα.

02

Τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας: Στόχος είναι η ελάφρυνση των φορολογουμένων με εισοδήματα από 20.000 έως 40.000 ευρώ, καθώς η απουσία τιμαριθμικής αναπροσαρμογής της κλίμακας είχε οδηγήσει σε αυξημένα φορολογικά βάρη λόγω του πληθωρισμού.

03

Αύξηση του ορίου για τον ανώτατο φορολογικό συντελεστή: Σήμερα, ο φορολογικός συντελεστής 44% επιβάλλεται σε εισοδήματα άνω των 40.000 ευρώ. Το σενάριο προβλέπει την αύξηση αυτού του ορίου, για να μειωθούν οι φορολογικές πιέσεις σε υψηλότερα εισοδήματα.

04

Κούρεμα τεκμηρίων: Από το 2026 αναμένεται να εφαρμοστεί μείωση κατά 30% στα τεκμήρια διαβίωσης, με σταδιακή κατάργησή τους τα επόμενα χρόνια. Η αλλαγή αυτή στοχεύει στην αποκατάσταση των αδικιών και τη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών, ιδίως για μισθωτούς και συνταξιούχους με χαμηλά εισοδήματα.

05

Μείωση ασφαλιστικών εισφορών: Σχεδιάζεται νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5% το 2026, με την πιθανότητα εφαρμογής αυτής της αλλαγής και νωρίτερα, εφόσον τα φορολογικά έσοδα το επιτρέψουν.

06

Επί τάπητος έχει τεθεί και θέμα μείωσης στον ΕΝΦΙΑ με παρεμβάσεις είτε στην αύξηση της έκπτωσης φόρου είτε για απευθείας μείωση στον βασικό φόρο αλλά και εξορθολογισμός με πτώση συντελεστών στη φορολόγηση των εισοδημάτων από ενοίκια.

Πλέον και μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο των δασμών τον Ιούλιο, οι παραπάνω παρεμβάσεις επενεξετάζονται, πριν πάρουν το πράσινο φως… για να φτάσουν Βελλίδειο.

Μεγαλύτερες πιθανότητες υλοποίησης, με τα τωρινά δεδομένα, διαφαίνονται για τη μείωση του φορολογικού συντελεστή στα εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, το κούρεμα τεκμηρίων και το ψαλίδι στις ασφαλιστικές εισφορές.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 19-20.04.2025