Μία ξεχασμένη τραγωδία στον Γοργοπόταμο

Ο ιστορικός

Από τα χαράματα της 22ας επετείου του Γοργοποτάμου, πολύς κόσμος είχε αρχίσει να συρρέει στον χώρο του εορτασμού. Οι χωραφόδρομοι γρήγορα φράκαραν από τα αυτοκίνητα και κυρίως τα πούλμαν των εκδρομέων, και ο κόσμος άρχισε να αφήνει τα οχήματά του τρία και τέσσερα χιλιόμετρα μακριά. Προετοιμαζόταν ένα μοναδικό λαϊκό πανηγύρι, σ’ έναν τόπο όπου πολλές μέρες πριν είχαν αρχίσει να εργάζονται συνεργεία εξομάλυνσης του χώρου.

Εντωμεταξύ, κάτω από τη γέφυρα είχε στηθεί το πλαίσιο της επίσημης γιορτής για τον τελετάρχη και τους επισήμους. Στη μέση του χώρου είχε στηθεί κενοτάφιο στη μνήμη των νεκρών, ενώ στο γύρω ορεινό τοπίο είχαν παραταχθεί στρατιωτικές δυνάμεις. Κάποια στιγμή, κατέφθασαν τα λεωφορεία με τους αντιστασιακούς και τους επιζώντες της επιχείρησης, οι οποίοι ξεδίπλωσαν τις σήμαιες τους και προκάλεσαν ρίγη λαϊκού ενθουσιασμού. Οι δυνάμεις ασφαλείας έμοιαζαν να δυσθυμούν από το περιστατικό και έσπευσαν εγγύτερα, εκεί όπου συνέβαινε η αναστάτωση. Απαγόρευσαν στους αντιστασιακούς να προχωρήσουν, ακόμα και στον αρχηγό τους, τον Μήτσο Δημητρίου, τον καπετάν Νικηφόρο, παρά τη διαβεβαίωσή του ότι υπήρχε άδεια από τον υπουργό και τον νομάρχη.

Η κατάσταση γινόταν ανυπόφορη, οι δρόμοι έκλεισαν και δυσκολεύονταν να αποκτήσουν πρόσβαση ακόμα και τα κυβερνητικά αυτοκίνητα. Τελικά, με παρέμβαση του υφυπουργού, επιτράπηκε η πρόσβαση στους αντιστασιακούς και ο εορτασμός άρχισε. Έγινε ο αγιασμός, μίλησε ο… γραμματέας της Νομαρχίας, κατατέθηκαν στεφάνια και το πλήθος, βλέποντας τους πραγματικούς ήρωες να συνωστίζονται, ξέσπασε σε κραυγές διαμαρτυρίας. Εν πάση περιπτώσει, το επίσημο πρόγραμμα όδευε στη λήξη του, οι επίσημοι είχαν αποχωρήσει, και ενώ όλοι πλησίαζαν στο κενοτάφιο, ακούστηκε μία έκρηξη και είδαν ένα περίεργο αντικείμενο να διαγράφει τροχιά πάνω από τον κόσμο. Ξεκίνησε μία κατάσταση αλλοφροσύνης, και ενώ αρχικά θεωρήθηκε ότι πετούσαν πυροτεχνήματα, γρήγορα διαπιστώθηκε ότι το «ιπτάμενο αντικείμενο» ήταν το κεφάλι του Χρήστου Κεστίνη, από το Αιγίνιο Πιερίας. Επρόκειτο για νάρκη κατά προσωπικού, όπως ήταν η επίσημη ονομασία της. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και η ίδια η αδελφή του καπετάν Νικηφόρου. Τελικά, οι νεκροί έφθασαν τους 13 και οι τραυματίες τους 51. Το πόρισμα των εμπειρογνωμόνων έδειξε έκρηξη νάρκης, ξεχασμένης από τον πόλεμο. Ήταν όμως πράγματι έτσι;

Ο αυτόπτης μάρτυς

Μεταφέρουμε το σχετικό άρθρο της εφημερίδας «Βραδυνή», το οποίο, έστω και με φιλοκυβερνητικό χρωματισμό, μεταφέρει το συμβάν με σχετική ακρίβεια: «Είναι ανατριχιαστικώς φοβερός ο χαμός τόσων ανθρωπίνων υπάρξεων και ο τραυματισμός ή ακρωτηριασμός δεκαπλασίων. Το τραγικόν όμως στοιχείον δεν εξαντλείται εις τούτο. Ούτε εις την απροσδόκητον καταχθονίαν νάρκην ανεφέροντο οι φόβοι των υπηρεσιών ασφαλείας. Εις άλλο ανεφέροντο και τούτο το άλλο, το σοβαρόν, το βαρυσήμαντον, το αποτελούν την νάρκην εις τα θεμέλια του Έθνους, είναι η ασυδοσία των κομμουνιστών, η οποία εις τον Γοργοπόταμο προσέλαβε την πλέον κυνική και ειδεχθή της μορφήν.

Παρά τας σοβαράς επιφυλάξεις, που μας εμπνέουν ωρισμένα περιστατικά, ας δεχθώμεν τα πορίσματα των εμπειρογνωμόνων και ας θεωρήσωμεν, έστω υποθετικώς, αμετόχους τους κομμουνιστάς εις το έγκλημα. Τι σημαίνει τούτο; Μήπως όσα συνέβησαν προ της εκρήξεως της νάρκης ήσαν ολιγώτερον τρομερά;».

Ολότελα διαφορετικά διαβάζει το γεγονός η «Αθηναϊκή», στις 30 Νοεμβρίου 1964: «Αποτροπιασμόν προκαλεί η απόπειρα του αρχηγού της ΕΡΕ να δικαιολογήση τον φόνον τόσων αθώων με την αγανάκτησιν διά την «θρασείαν μονοπώλησιν και την ανίερον εκμετάλλευσιν του κατορθώματος του Γοργοποτάμου» από την αριστεράν. Διότι οι «αγανακτισμένοι πολίται» είναι παλαιά εφεύρεσις της δεξιάς. Και είναι απαράδεκτος. Ακόμη και από τον αρχηγόν της ΕΡΕ η κατηγορία είναι ότι η κυβέρνησις «ώφειλε να γνωρίζει και ασφαλώς εγνώριζε τι θα συνέβαινε».

Υπάρχει ένα γνωστό σχέδιο της δεξιάς να δημιουργήση κλίμα αναρχίας. Προηγήθηκαν οι αναρτήσεις ερυθρών σημαιών από όργανά της. Μένει ακόμη ανεξιχνίαστος η υπόθεσις της χειροβομβίδας της Θεσσαλονίκης. Εις την εικόναν αυτήν προσαρμόζεται πλήρως η πιθανότης εγκληματικής ενέργειας εις τον Γοργοπόταμον.

Και έχει λόγους η δεξιά να επισπεύδη την στιγμήν αύτην την εφαρμογήν των σχεδίων της. Εσωτερικώς επίκειται η αποκάλυψις των σκανδάλων των μυστικών κονδυλίων και εξωτερικώς επίκειται η συζήτησις του Κυπριακού εις τα Ηνωμένα Έθνη. Η δεξιά και οι όπισθέν της έχουν συμφέρον να επιδιώξουν την ματαίωσιν και των δύο».