Να ανιχνεύσει και να χαρτογραφήσει, όσο αυτό είναι δυνατόν, το νέο σκηνικό της άνευ προηγουμένου αναταραχής που δημιούργησαν οι δασμοί Τραμπ (ακόμα κι αν προσωρινά τοεπιχειρεί το οικονομικό επιτελείο, με την κυβέρνηση όπως έχει καταστεί σαφές από τις τοποθετήσεις και του ίδιου του πρωθυπουργού και του Υπουργού Οικονομικών, Κυριάκου Πιερρακάκη, να προκρίνει την ήπια οδό του κατευνασμού και των διαπραγματεύσεων με την αμερικανική ηγεσία.
Μετά και το πάγωμα για 90 μέρες των δασμών (πέρα από τον βασικό δασμό 10%) που ανακοίνωσε ο Τραμπ (σε όλους πλην Κίνας) αλλά και το θετικό σινιάλο του Αμερικανού προέδρου στην πρόταση Μητσοτάκη για win-win συμφωνία ανάμεσα σε ΕΕ και ΗΠΑ, οι διαπραγματευτικοί δίαυλοι ανοίγουν και τα χειρότερα για την ώρα δείχνουν να αποφεύγονται, χωρίς ωστόσο να αποκλείονται νέες ανατροπές επί το δυσμενέστερον. Με τον Τραμπ κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος…
Ήπια αντίδραση
Η άποψη που τείνει να επικρατήσει είναι πως η Ελλάδα δεν έχει προδιάθεση να πιέσει για επιβολή δασμών εκ μέρους της Ε.Ε., και προκρίνει μια στοχευμένη αντιμετώπιση. Την ίδια στάση τηρεί και η Κομισιόν που δίνει έμφαση στο άνοιγμα οδών επικοινωνίας παρά στην επιβολή αντιποίνων.
Προς αυτή την κατεύθυνση, «στον πάγο» για τρεις μήνες έβαλε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τους δασμούς άνω των 20 δισ. που είχε ανακοινώσει για σειρά εισαγόμενων προϊόντων από τις ΗΠΑ, «απαντώντας» στην κίνηση Τραμπ.
Σε κάθε περίπτωση, τα πάντα είναι ρευστά, μία ανάρτηση στα social media του Αμερικανού προέδρου μπορεί και πάλι να κλυδωνίσει συθέμελα την παγκόσμια οικονομία.
Εφόσον επιμείνουν οι ΗΠΑ στην επιβολή δασμών μετά το πέρας του τριμήνου, η Ελλάδα θα διεκδικήσει εξαιρέσεις κυρίως για κάποια αγροτικά προϊόντα, όπως π.χ. για τη φέτα και τις ελιές, που δεν παράγονται στις ΗΠΑ.
Το ερώτημα που ανακύπτει -πέραν όλων των άλλων- σχετίζεται με το πώς αυτή η νέα συνθήκη θα επηρεάσει την ελληνική ανάπτυξη και το γενικότερο μακροοικονομικό περιβάλλον.
Οι φοροελαφρύνσεις… στο έλεος του Τραμπ
Για την ώρα, κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει με ασφάλεια αν καταστούν αναγκαίες αναθεωρήσεις στα σχέδια της κυβέρνησης για μειώσεις φόρων (ενόψει ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο), ούτως ώστε να κρατήσει… πυρομαχικά η ελληνική οικονομία για τους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε.
Ενδεχομένως να πέσει… ψαλίδι στις φοροανάσες και να περιοριστούν στις απολύτως αναγκαίες αν και η εικόνα θα ξεκαθαρίσει μέχρι το καλοκαίρι ως προς αυτό το μέτωπο.
Σε αυτή τη φάση ασφαλείς εκτιμήσεις για τις συνέπειες στο μακροοικονομικό περιβάλλον δεν μπορούν να διατυπωθούν καθώς δεν είναι σαφής ο τρόπος αντίδρασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς ωστόσο να αμφισβητείται πως η ελληνική οικονομία θα επηρεαστεί, έστω και εμμέσως.
Όλοι χαμένοι
Η έκταση των συνεπειών θα γίνει ορατή σε βάθος χρόνου με τα σύννεφα και για τον τουρισμό αλλά και για συγκεκριμένους κλάδους που εξάγουν στις ΗΠΑ (ελιές, γαλακτοκομικά, κομπόστα, ελαιόλαδο, φέτα) να πυκνώνουν. Η σύνδεση των Ελλήνων εξαγωγέων με τις ευρωπαϊκές αλυσίδες είναι ισχυρή, κάτι που συνεπάγεται πως ο αντίκτυπος δε θα είναι αμελητέος.
Σε πρώτο πλάνο, από κυβέρνηση και επιχειρείν, μπαίνει και η διείσδυση των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων σε νέες μεγάλες αγορές όπως η Ινδία, ευρύτερα η Ασία, ο Καναδάς, η Αφρική και οι αραβικές χώρες, σε μία προσπάθεια αναπλήρωσης απωλειών από τους δασμούς των ΗΠΑ και μετριασμού του ρίσκου που συνεπάγεται η μεγάλη εξάρτηση από τις ευρωπαϊκές αγορές.
Οι άμεσες συνέπειες των αμερικανικών δασμών (αν και όποτε τελικά ισχύσουν), θεωρητικά πάντα, θα είναι διαχειρίσιμες, καθότι οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αποτελούν μόλις του 1% του ελληνικού ΑΕΠ. Εάν οι ευρωπαϊκές χώρες υποστούν εισοδηματικές απώλειες λόγω των δασμών, τότε κάτι τέτοιο ενδέχεται να επηρεάσει τον ελληνικό τουρισμό, ο οποίος ποντάρει στις ευρωπαϊκές αγορές.
Πέρα όμως από τους δασμούς ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και… όλου του πλανήτη θα έχει μόνο χαμένους. Ο αντίκτυπος θα διαχυθεί με αστραπιαίες ταχύτητες και στους μικρότερους παίκτες, όπως είναι η Ελλάδα, επηρεάζοντας ενδεχομένως ακόμα και την ζήτηση για τουριστικά πακέτα ενόψει της καλοκαιρινής σεζόν. Γερμανία (η οικονομία βιώνει έντονους τριγμούς), Ιταλία, Γαλλία, εφόσον εμπλακούν σε εμπορικό πόλεμο, θα επιχειρήσουν να «θωρακίσουν» τις επιχειρήσεις τους, ενώ, αν πυκνώσουν τα σύννεφα της ύφεσης, αναπόφευκτα και οι ελληνικές εξαγωγές προς αυτές τις κομβικές αγορές… θα τραμπαλιστούν.
«Απειλείται» η ανάπτυξη;
Η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και η μείωση της ζήτησης είναι οι δύο βασικοί κίνδυνοι με τους οποίους βρίσκεται αντιμέτωπη η ευρωζώνη, κατά συνέπεια και η Ελλάδα, έστω και αν θεωρείται πιο «προστατευμένη».
«Η Ελλάδα αν και έχει μικρή εξάρτηση σε εξαγωγές προς ΗΠΑ ενδέχεται να επηρεασθεί εμμέσως από τις πολιτικές δασμών, καθώς μια συνολική επιβάρυνση της παγκόσμιας οικονομίας, μπορεί να επηρεάσει τη ζήτηση», τόνισε μεταξύ άλλων, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, από το βήμα της ετήσιας γενικής συνέλευσης της κεντρικής τράπεζας.
O Κεντρικός Τραπεζίτης αναμένει ανάπτυξη 2,3% για το 2025, με κύριους προωθητικούς παράγοντες και φέτος την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις.
Ακρίβειας… συνέχεια με «καύσιμα» από δασμούς;
Ένα επιπλέον ερώτημα έχει να κάνει και με τη συνέχιση της ακρίβειας στην Ελλάδα και προφανώς με την τάση του πληθωρισμού
Αξίζει να σημειωθεί πως ο πληθωρισμός στη χώρα μας κινήθηκε τον Μάρτιο στο 2,4%, με τις τάσεις για τον τρέχοντα μήνα να τον θέλουν… κολλημένο πέριξ του 2,5-3%.
Βάσει έκθεσης της ΤτΕ, η περαιτέρω αποκλιμάκωση του πληθωρισμού το 2025 αναμένεται να είναι περιορισμένη, ενώ ο πυρήνας του πληθωρισμού εκτιμάται ότι θα παραμείνει αμετάβλητος. Συγκεκριμένα, ο γενικός πληθωρισμός προβλέπεται να επιβραδυνθεί οριακά στο 2,9%.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 13.04.2025
