Γράφει
Μιχάλης Αλεξανδρίδης
Ως σχολιαρόπαιδο πριν από δεκαετίες, θυμάμαι όταν κάποιος από την παρέα γκρίνιαζε διαμαρτυρόμενος για κάτι που του κάναμε, του απαντούσαμε περιπαικτικά: τα παράπονα στον δήμαρχο.
Ο δήμαρχος εκείνα τα χρόνια -της μεταπολίτευσης- δεν ήταν απλά η κοντινότερη και πλέον προσηνής εξουσία προς τον πολίτη, αλλά είχε και αρμοδιότητες σημαντικές, ώστε να μπορεί να λύνει τα προβλήματα των ανθρώπων που προσέρχονταν σε αυτόν.
Τα τελευταία χρόνια, πας να μιλήσεις στον δήμαρχο σου να σε βοηθήσει στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος που σε απασχολεί και αυτό που συναντάς είναι όχι μόνο η ομολογία της αδυναμίας του να κάνει κάτι, αλλά να σου εξηγεί τα δικά του- μεγαλύτερα- προβλήματα που έχει και τον τοίχο που βρίσκει μπροστά του, διεκδικώντας λύσεις.
Πέραν πάσης αμφιβολίας, οι δήμοι και δευτερευόντως οι περιφέρειες (αυτές έχουν να διαχειριστούν κάποια σημαντικά κονδύλια πράγμα που τους προσφέρει δυνατότητες χειρισμών και ουσιαστικών παρεμβάσεων στα θέματα της περιοχής τους), χάνουν την δύναμη και την δικαιοδοσία τους να παίρνουν αποφάσεις και να κάνουν πράγματα που αλλάζουν τον χώρο τους και επηρεάζουν την ζωή των κατοίκων.
Το πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο διοίκησης της χώρας μας που εγκαθιδρύθηκε και διευρύνεται διαρκώς με το πέρασμα των χρόνων, έχει μετατρέψει σταδιακά τους δήμους σε… εντολοδόχους της κυβέρνησης, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια στους δημάρχους να παίρνουν αποφάσεις υλοποιώντας οράματα και μεγάλα σχέδια. Σκουπίδια, ηλεκτροφωτισμός, περιποίηση πάρκων, συντήρηση σχολικών κτιρίων, άντε και διοργάνωση κάποιων χαμηλού προϋπολογισμού πολιτιστικών εκδηλώσεων και ως εκεί.
Όλα τα σημαντικά θέματα, που σχετίζονται με την αναπτυξιακή προοπτική του δήμου, με τις χρήσεις γης, με την οικονομική δραστηριότητα, τις σοβαρές υποδομές, την προώθηση κοινωνικής πολιτικής και όλα όσα ήταν τα θέματα στα οποία διακρίνονταν ο ένας από τον άλλον δήμαρχο αφήνοντας το δικό του αποτύπωμα, δεν περιλαμβάνονται πλέον στην φαρέτρα των σύγχρονων δημάρχων. Τα πήρε όλα το αδηφάγο σύστημα κεντρικής διοίκησης.
Για του στραβού το δίκιο, να συμπληρώσω ότι οι δήμοι είχαν δώσει αφορμές για να απαξιωθεί ο ρόλος και οι αρμοδιότητες τους. Ρουσφέτια, χαμηλής ποιότητας επιλογές αλλά και φαινόμενα διαφθοράς, επέτρεψαν να αμαυρωθεί συλλήβδην ο θεσμός της αυτοδιοίκησης και έτσι να στρωθεί ο δρόμος του περιορισμού των αρμοδιοτήτων του με την αφαίρεση των σημαντικότερων τομέων της δικαιοδοσίας τους.
Σαν να μην έφτανε αυτό, η οικονομική κρίση του 2010 και η τρόικα, επέβαλαν τεράστια μείωση των χρηματοδοτήσεων προς την αυτοδιοίκηση και ασφυκτικότερο έλεγχο του τρόπου διαχείρισης των οικονομικών κονδυλίων (έλεγχοι, αυστηροποίηση προϋποθέσεων έγκρισης αποφάσεων κλπ).
Το κακό ολοκληρώθηκε με την απόφαση της κυβέρνησης να μεταφέρει νέες αρμοδιότητες αγγαρείας στους δήμους, χωρίς να συνοδεύει τις νέες αυτές υποχρεώσεις με τους απαραίτητους πόρους (συντήρηση σχολείων, συντήρηση οδικού δικτύου, μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας, καθαρισμός οικοπέδων- χωραφιών κλπ)
Με αυτά και με εκείνα, οι δήμοι έγιναν ο φτωχός συγγενής του κράτους και ο σάκος του μποξ τον οποίο χτυπούν από τη μια οι κυβερνώντες φορτώνοντας τους μπελάδες και από την άλλη οι πολίτες που περιμένουν κάποια λύση σε ιδιαίτερα προβλήματά τους.
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 25.05.2025