Κρυμμένος πίσω από τις εξέδρες και υπό το βλέμμα των ψηλών φωταγωγών του Καυτανζόγλεiου Σταδίου, ανάμεσα σε ψηλά κτίρια και πολυκατοικίες, βρίσκεται ένας μικρός πράσινος πνεύμονας της Θεσσαλονίκης που αποπνέει τον αέρα της υπαίθρου. Ο λόγος για τον αστικό αμπελώνα του Δήμου Θεσσαλονίκης, έναν χώρο 8 στρεμμάτων που από το 2013, όταν και δημιουργήθηκε, συνδυάζει αμπελοκαλλιέργεια, λαχανόκηπο και οπωρώνα και παραμένει, ακόμη και σήμερα, άγνωστος στους περισσότερους Θεσσαλονικείς.
Ο αστικός αμπελώνας δημιουργήθηκε κατά την πρώτη θητεία της δημαρχίας Μπουτάρη, σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Κτήμα Γεροβασιλείου. Είναι για περισσότερα από 10 χρόνια, μια μικρή πράσινη γωνιά της πόλης που δύσκολα συναντά συνήθως κάποιος σε ένα πολύβουο άστυ. Μέσα από τον αμπελώνα, ο Δήμος Θεσσαλονίκης, παράγει το δικό του κρασί το οποίο εμφιαλώνει, οι Θεσσαλονικείς «βάζουν κήπο» και τα παιδιά μαθαίνουν τις αξίες της υπαίθρου.
«Εδώ σχολεία αλλά και πολίτες μπορούν να εξοικειωθούν με την αμπελοκαλλιέργεια και δραστηριότητες της φύσης. Από το 2013 από όταν ξεκίνησε, έως σήμερα, είναι ένας χώρος άγνωστος στο ευρύ κοινό, τον οποίο ο Δήμος Θεσσαλονίκης συντηρεί και οι γείτονες κυρίως, τον φροντίζουν και τον χαίρονται», επισημαίνει στο emakedonia.gr o Αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος, Διαχείρισης και Ανάπτυξης Αστικού Πρασίνου και προστασίας αδέσποτων ζώων συντροφιάς, Βασίλης Διαμαντάκης.
«Γοργόνα»: Το κρασί του Δήμου Θεσσαλονίκης
Στον αμπελώνα καλλιεργούνται τέσσερις ελληνικές ποικιλίες σταφυλιών: Ρομπόλα, Αγιωργίτικο, Μαλαγουζιά και Ξινόμαυρο. Με 200 κλήματα η καθεμία, φυτεμένα σε έξι σειρές ανά ποικιλία, το αμπέλι αριθμεί στο σύνολό του 800 κλήματα. «Η λειτουργία του αμπελώνα γίνεται με τη φροντίδα και τον σεβασμό που απαιτεί η γη. Ο τρύγος πραγματοποιείται κάθε χρόνο από τους εργαζόμενους του Δήμου, ενώ το πάτημα και η εμφιάλωση των σταφυλιών γίνεται από το Κτήμα Γεροβασιλείου. Το αποτέλεσμα είναι ένα ποιοτικό κρασί, η “Γοργόνα”, που εμφιαλώνεται κάθε χρόνο και διατίθεται από τον Δήμο σε επίσημες φιλοξενίες και εκδηλώσεις. Φέτος εμφιαλώσαμε 450 μπουκάλια, πέρσι 600, κάθε χρονιά πάει ανάλογα με την παραγωγή», σημειώνει ο αντιδήμαρχος ο οποίος προσθέτει πως η ετικέτα και το μπουκάλι της «Γοργόνας» προέκυψαν από ανοιχτό διαγωνισμό που διοργανώθηκε το 2013 στο ΑΠΘ, με συμμετοχή φοιτητών.
Ένας πολυλειτουργικός χώρος με βιολογικό χαρακτήρα
Πέρα από τον αμπελώνα, ο χώρος περιλαμβάνει λαχανόκηπο και οπωρώνα με περίπου 100 οπωροφόρα δέντρα. Στον λαχανόκηπο καλλιεργούνται εποχικά λαχανικά όπως ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές και κρεμμύδια, ενώ το δικαίωμα φύτευσης έχουν οι κάτοικοι της περιοχής και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Η αλληλέγγυα λειτουργία του χώρου ενισχύεται και από την αρχή της εναλλαγής στα παρτέρια, ώστε όποιος το επιθυμεί, όταν ολοκληρώσει τη φύτευση και τη συγκομιδή του, να δίνει τη θέση του σε κάποιον άλλον ενδιαφερόμενο.
Η Αντιδημαρχία Πρασίνου έχει ήδη φροντίσει για την ανανέωση των οπωροφόρων δέντρων που χάθηκαν, ενώ προχώρησε στην τοποθέτηση νέας περίφραξης αντικαθιστώντας την παλιά και στην εγκατάσταση βρύσης για ευκολότερο πότισμα. Παράλληλα τοποθετήθηκαν νέα παγκάκια και κιόσκια για τους επισκέπτες, κάνοντας τον χώρο πιο φιλόξενο και λειτουργικό.
Όπως αναφέρει ο επιστάτης του αμπελιού, Γεώργιος Γεωργαντάς, ο χώρος (οπωρώνας και λαχανόκηπος) είναι επισκέψιμος για το κοινό, αν και η είσοδος στον αμπελώνα επιτρέπεται μόνο σε οργανωμένες εκπαιδευτικές επισκέψεις από σχολεία και πανεπιστήμια. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης συμμετέχει επίσης σε ευρωπαϊκό δίκτυο αστικών αμπελώνων με άλλες 10 πόλεις της Ευρώπης, προωθώντας την ανταλλαγή εμπειριών και προϊόντων. «Πέρσι φιλοξενήσαμε εδώ γκρουπ απ’ όλη τη Ευρώπη, φέτος η συνάντηση γίνεται στην Κατάνια της Ιταλίας και είμαστε προσκεκλημένοι», σημειώνει ο κ. Γεωργαντάς.
«Ο αστικός αμπελώνας είναι πραγματικά μία όαση στο κέντρο της πόλης, ένα διαμαντάκι πρασίνου, ένα οικοσύστημα μέσα στο αστικό περιβάλλον με βιοποικιλότητα, αναφέρει στο emakedonia.gr από πλευράς του ο Παναγιώτης Γρηγοριάδης, υπάλληλος στην υπηρεσία πρασίνου του Δήμου Θεσσαλονίκης και ένας εκ των φροντιστών του χώρου. Ο κ. Γρηγοριάδης προσθέτει πως στο χώρο δε χρησιμοποιούνται φυτοφάρμακα, όλα είναι βιολογικά και με οργανική λίπανση. «Η ύπαρξη του και συντήρηση του βοηθά το να διατηρείται η βιοποικιλότητα στο κέντρο της πόλης», σημειώνει.
«Στόχος ο χώρος να γίνει πιο γνωστός στο ευρύ κοινό»
Την Πρωτομαγιά, ο αστικός οπωρώνας γέμισε ζωή με εκατοντάδες επισκέπτες, που γιόρτασαν με ψησταριές, μουσική και τραγούδι. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς ο χώρος μπορεί να λειτουργήσει ως πνεύμονας ζωής και πολιτισμού για την πόλη.
Ο Βασίλης Διαμαντάκης, υπογραμμίζει ότι στόχος είναι ο χώρος να αποκτήσει μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα στην κοινωνία των πολιτών και να φιλοξενεί περισσότερες δράσεις. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, υπάρχει σκέψη για τη διεξαγωγή πολιτικών γάμων και δεξιώσεων στο χώρο με την παρουσία όμως ορισμένου αριθμού ατόμων και πάντα με σεβασμό στο περιβάλλον και την ήπια χρήση.
«Ουσιαστικά συνεχίζουμε το έργο του Γιάννη Μπουτάρη», δήλωσε ο κ. Διαμαντάκης, υπενθυμίζοντας την πρόνοια με την οποία σχεδιάστηκε αυτό το σπάνιο εγχείρημα. Τόνισε ωστόσο ότι το αμπέλι δεν μπορεί να επεκταθεί, καθώς αν ξεπεράσει τα 2 στρέμματα θα θεωρείται επιχειρηματική δραστηριότητα, κάτι που θα το κάνει να χάσει το σημερινό χαρακτήρα του.
