Γράφει
Νίκος Ηλιάδης
Δημοσιοποιήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες τα αποτελέσματα από την πρώτη αξιολόγηση των φορέων του Δημοσίου και του ευρύτερου Δημοσίου τομέα στην οποία συμμετείχαν 64.789 πολίτες. Τα ευρήματα αυτής της έρευνας έτυχαν διαφορετικών αναγνώσεων, αναλόγως της οπτικής και των πολιτικών στοχεύσεων του καθενός.
Ο πρωθυπουργός, για παράδειγμα, εξέφρασε την ευαρέσκειά του γι’ αυτό το πρώτο εγχείρημα, λέγοντας πως είναι «η μεγαλύτερη δημοσκόπηση που έχει γίνει ποτέ για το Δημόσιο». Απολύτως αναμενόμενη η προσέγγιση του Κυριάκου Μητσοτάκη καθώς η αξιολόγηση αποτελεί σημείο αιχμής της πολιτικής του.
Η αντιπολίτευση, από την πλευρά της, την απαξίωσε ισχυριζόμενη, και όχι άδικα, ότι δεν προσφέρεται για ασφαλή συμπεράσματα καθώς δεν πληρούσε ούτε τα στοιχειώδη μιας κανονικής δημοσκόπησης. Και η δική της στάση είναι απολύτως αναμενόμενη καθώς σχεδόν το σύνολο των κομμάτων της μειοψηφίας αποκηρύσσουν, λόγω και έργω, κάθε απόπειρα αξιολόγησης.
Η έρευνα είχε πράγματι προβλήματα. Κατ’ αρχάς το δείγμα των 64.789 ατόμων είναι εξαιρετικά μικρό, αν σκεφτεί κανείς ότι κοντά πέντε εκατομμύρια πολίτες είχαν τη δυνατότητα να μπουν στην πλατφόρμα της αξιολόγησης. Ανταποκρίθηκε, δηλαδή, μόλις λίγο πάνω από το 1%. Επιπλέον, το δείγμα ήταν εντελώς τυχαίο, χωρίς κανενός είδους στάθμιση, αλλά και δίχως ιδιαίτερη γνώση γι’ αυτά που κλήθηκε να αξιολογήσει, πέρα από την βιωματική εμπειρία του καθενός κατά τη συναλλαγή του με κάποια επιμέρους υπηρεσία. Για παράδειγμα, στην περίπτωση των δήμων οι πολίτες βαθμολόγησαν υπηρεσίες (δημοτική αστυνομία, πολεοδομίες κ.ά.) τις οποίες όμως πάρα πολλοί δήμοι δεν διαθέτουν.
Ωστόσο, παρά τα προβλήματά της, τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας προσφέρονται για κάποια, έστω και επιμέρους, συμπεράσματα.
Για παράδειγμα:
1. Οι πολίτες δηλώνουν πολύ ικανοποιημένοι από τις ψηφιακές υπηρεσίες των διαφόρων κρατικών φορέων, με κορυφαία την ηλεκτρονική συνταγογράφηση και το gov.gr.
2. Την ίδια ώρα εμφανίζονται δυσαρεστημένοι όταν είναι αναγκασμένοι να πάνε στον γκισέ, απόδειξη η χαμηλή βαθμολογία για την πλειονότητα των δημοσίων υπαλλήλων.
3. Χαμηλή βαθμολογία καταγράφεται και για τις υπηρεσίες που προσφέρουν οι δήμοι, με έμφαση στο κακό οδικό δίκτυο και στην κατάσταση των πεζοδρομίων.
Στο ερώτημα το οποίο καλείται να απαντήσει τώρα η κυβέρνηση είναι με ποιο τρόπο σκοπεύει να αξιοποιήσει τα ευρήματα αυτής της «δημοσκόπησης» ώστε στην επόμενη, η οποία θα γίνει μετά έξι μήνες, τα αποτελέσματα να είναι βελτιωμένα. Είναι προφανές ότι για τις περισσότερες από τις αρνητικές αξιολογήσεις οι ευθύνες βαρύνουν κυρίως την κυβέρνηση. Ας δούμε, για παράδειγμα, την περίπτωση των δήμων.
Οι δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν μπορούν να ανταποκριθούν με επάρκεια στις υποχρεώσεις τους είναι η υποχρηματοδότηση και η υποστελέχωση.
Οι δήμοι λαμβάνουν μόλις το 1/3 από την ετήσια χρηματοδότηση των περίπου 6,3 δισ. ευρώ που δικαιούνται βάσει του “Καλλικράτη”, ενώ στο μεταξύ αυξάνονται κάθε χρόνο οι αρμοδιότητές τους, χωρίς να τους μεταβιβάζονται και οι αναλογούντες πόροι. Συγχρόνως, από τους δήμους απουσιάζει μεγάλος αριθμός υπαλλήλων, κυρίως καταρτισμένων, καθώς οι προσλήψεις γίνονται με το σταγονόμετρο, ενώ εκατοντάδες υπάλληλοι φεύγουν άρον άρον από τους δήμους προς άλλους, καλύτερους προορισμούς στο Δημόσιο, μέσω των μετατάξεων.
Είναι αδύνατον να λειτουργήσουν καλύτερα οι πολεοδομίες χωρίς μηχανικούς και εξοπλισμό. Όπως είναι επίσης δύσκολο να βελτιωθεί το οδικό δίκτυο χωρίς να αυξηθούν τα κονδύλια για ασφαλτοστρώσεις και δίχως να πάψει η αυθαιρεσία κάποιων ιδιωτικών Οργανισμών (όπως για παράδειγμα αυτών που κατασκευάζουν τα δίκτυα φυσικού αερίου) οι οποίοι σκάβουν τους δρόμους όποτε θέλουν, χωρίς καμία υποχρέωση ενημέρωσης και συνεννόησης με τους δήμους. Αντιθέτως, τα ΚΕΠ, τα οποία έχουν περάσει στην ευθύνη των δήμων, λαμβάνουν καλή βαθμολογία καθώς διαθέτουν προσωπικό, αλλά και ψηφιακές υπηρεσίες.
Βεβαίως, για την κακή εικόνα που έχουν οι πολίτες για τις δημοτικές υπηρεσίες, ασφαλώς και δεν είναι άμοιροι ευθυνών δήμαρχοι οι οποίοι αποδεικνύονται κατώτεροι των περιστάσεων. Ωστόσο, εάν δεν φροντίσει η κυβέρνηση να ενισχύσει τους δήμους με πόρους και προσωπικό, είναι αδύνατον να αντιστραφεί αυτή η εικόνα.