Γιάννης Μαρκόπουλος: “Η χώρα βιώνει ανοσία στο τι είναι λάθος”

- Newsroom

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος είναι ένας από τους πιο γνωστούς έλληνες συνθέτες κι έχει στο ενεργητικό του εμβληματικά τραγούδια, που πλέον θεωρούνται διαχρονικά. Σημαντικές όμως είναι και οι ορχηστρικές καταθέσεις του. Αυτές τις συνθέσεις του, που δεν είναι ιδιαιτέρως γνωστές στο ευρύ κοινό, αναδεικνύει η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης στη συναυλία της που θα περιλάβει -μεταξύ άλλων δημιουργών- τα δύο έργα του Μαρκόπουλου, “Πυρρίχιος χορός, αρ. 13 ‘Νέμεσις’” και “Κονσέρτο - Ραψωδία για κρητική λύρα και ορχήστρα”.

Της Κυριακής Τσολάκη
ktsolaki@makthes.gr

Σ’ αυτά τα έργα ο συνθέτης καταφέρνει να δένει αρμονικά το κλασικό με το παραδοσιακό, τη Δύση με την Ανατολή, την Κρήτη με τον Πόντο. Για τις επιρροές του αλλά και για τους γενικότερους προβληματισμούς του μιλά στη "ΜτΚ".

Tα δύο έργα σας που θα παρουσιαστούν στη διάρκεια της συναυλίας έχουν ακουστεί όσο θα έπρεπε και όσο θα θέλατε στην Ελλάδα; Γενικώς είστε ικανοποιημένος από την αναγνώριση του συνολικότερου έργου σας από το κοινό και την ελληνική πολιτεία;
Αν με τη λέξη αναγνώριση εννοείτε την αγάπη που μου έχει δείξει το κοινό, σας λέω ναι. Για την αναγνώριση από την πολιτεία, σας λέω όχι. Από τη πολιτεία λείπει κάτι πολύ σοβαρό. Να σκύψει με ιδιαίτερη προσοχή να δει τι υπάρχει σήμερα, να συνέλθει, να αντιληφθεί και να παραδεχτεί τα λάθη της γιατί η χώρα βιώνει μια ανοσία στο τι είναι λάθος πλέον. Οι επιλογές πολλές φορές της πολιτείας είναι και αυτοκαταστροφικές. Δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε να μπορούν οι τέχνες να αναπτυχθούν, όπως συμβαίνει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Δεν έχει δημιουργηθεί ακόμη η βάση που να μπορεί να ακούγεται και να προβάλλεται η σύγχρονη ελληνική τέχνη, αφού δεν υπάρχει μέχρι σήμερα, δυστυχώς, μια πολιτική για τον πολιτισμό. Είναι τόσο γραφικό να επαναλάβουμε το πόσο λίγη έχει υπάρξει η πολιτεία για τον πολιτισμό. Ο διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας της Θεσσαλονίκης -μία από τις σημαντικές της Ευρώπης- Μύρων Μιχαηλίδης περιέλαβε στη φετινή περίοδο συνθέσεις μου. Το Κονσέρτο- Ραψωδία για λύρα και Ορχήστρα, που παρουσιάστηκε πρώτα στον Λυκαβηττό (1988), έπειτα στο Ωδείον Ηρώδου του Αττικού, στο Λονδίνο και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, με σολίστ τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη, πρόσφατα ηχογραφήθηκε από την Συμφωνική Ορχήστρα της Όπερας της Γάνδης με σολίστ τον Ζαχαρία Σπυριδάκη. Εκδόθηκε παγκόσμια τo 2009, μαζί με άλλα έργα μου από τη Naxos, εταιρεία που κυκλοφόρησε και τη Λειτουργία του Ορφέα με την ίδια Ορχήστρα και τη Χορωδία της Όπερας με σολίστ τον βαρύτονο Jose Van Dam.
Στα έργα μου θέση έχει η φιλοσοφία που διαπερνά την ιδέα και την έμπνευση. Η λύρα εδώ αντιπαρατίθεται σε ένα συμφωνικό σύνολο. Με το Κονσέρτο - Ραψωδία για λύρα θέλησα να εμπεδώσω την άποψή μου για μια νέα μουσική κίνηση στο σύγχρονο συμφωνικό γίγνεσθαι. Για τον Πυρρίχιο χορό Νο. 13 Νέμεσις για σόλο φλάουτο και ορχήστρα ρόλο έπαιξε μια εικόνα από ντοκιμαντέρ για τα Άλμπατρος. Μια μάνα αναζητά απεγνωσμένα τους νεοσσούς της. Παράλληλα, η Νέμεσις διεκδικεί έναν χορευτικό ορίζοντα με κινήσεις που αντανακλούν την επιβίωση.

Μια από τις καινοτομίες που εισαγάγατε στην ελληνική μουσική σκηνή ήταν τα έργα που συνδυάζουν όργανα συμφωνικής μουσικής με ελληνικά παραδοσιακά όργανα. Τι σας ώθησε σε αυτό;
Η αλήθεια, η ανάγκη, το δημοκρατικό αίτημα, η αδάμαστη ελευθερία και η ενότητα του ανθρωπογεωγραφικού τοπίου. Προπαντός η μυστική γραμμή που συνδέει τις απαρχές της ζωής και της τέχνης με τις σύγχρονες ανησυχίες και τις απρόσμενες κατευθύνσεις που λειτουργούν συναινετικά στην υπέροχη αυτή κόγχη της Γης που υπάρχουμε.

Στο παρελθόν δημιουργήσατε μια κίνηση, αναζητώντας τη βαθύτερη ενότητα του ανθρώπου με το φυσικό και κοινωνικό του περιβάλλον. Στη διάρκεια της σημερινής κοινωνικοοικονομικής κρίσης είναι περισσότερο από ποτέ επιτακτική η ανάγκη να αναζητήσουμε ξανά την ενότητα αυτή; Είναι αναγκαία σήμερα περισσότερο από ποτέ η “Επιστροφή στις ρίζες”;
Σήμερα ο κωδικός της χώρας μας αποκωδικοποιήθηκε από εκείνους τους εχθρούς που πάντοτε είχαμε, χωρίς ουδέποτε να τους δημιουργήσουμε. Η επιστροφή στις ρίζες είναι ένα κίνημα με όλες τις δραστηριότητες του ανθρώπου εν κινήσει.  Νομίζω ότι ζούμε σήμερα την Επιστροφή στις ρίζες με το παγκόσμιο αίτημα για την προστασία του περιβάλλοντος. Είναι πολύ ελπιδοφόρο το θέμα της ανάπτυξης του εθελοντισμού και της κοινωνίας των πολιτών και του έργου που επιτελείται μέσα από αυτές, για την κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγύη, από τον καθαρισμό ενός πάρκου μέχρι τον αγώνα που γίνεται για την καταπολέμηση της πείνας. Για μένα αυτό είναι μια επιστροφή στις αξίες που ο άνθρωπος είχε χάσει, βιώνοντας τον ατομικισμό και υπερκαταναλωτισμό. Είναι περισσότερο από ποτέ επιτακτική ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε την σχέση μας με τη φύση, αφού συνειδητοποιούμε τώρα ότι η απομάκρυνσή μας από αυτήν έφερε καταστροφή. Η Ελλάδα μπορεί να είναι στη διαδικασία να ορίσει, να σχεδιάσει, να αποδεχθεί, τη σημερινή και μελλοντική της δύναμη και πραγματικότητα, τα επιτεύγματα της τέχνης και της επιστήμης, να δούμε ποιοι είμαστε, τι έχουμε πραγματικά δικό μας, να το αγαπήσουμε, να ορίσουμε τι είναι ο τόπος μας και εμείς. Αυτό θα δείξει την ταυτότητα και την πορεία μας στο μέλλον. Τότε το θαύμα έρχεται. Η αξιοκρατία.


Η σχέση με τη "Μ"

Υπήρξατε στενός φίλος του Γιάννη Βελλίδη. Ποιες είναι οι μνήμες σας από τον ίδιο και την εφημερίδα “Μακεδονία”; Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό που θυμάστε;
Πάνε πολλά χρόνια. Σαν να ’ταν χθες! Καθόταν στο γραφείο του και μου μιλούσε για τον Νίκο Σκαλκώτα, τη γενιά του ’30 και γιατί δεν έκαναν ακαδημαϊκό τον μεγάλο μας ποιητή Γιώργο Σεφέρη. Ήταν χειμώνας του 1972.Του απαριθμούσα τα τραγούδια της συναυλίας που θα έδινα, Τα λόγια και τα χρόνια, τα Χίλια μύρια κύματα, Κάτω στης μαργαρίτας τ’ αλωνάκι, το Ζάβαρα-κάτρα -νέμια,, το Καφενείον η Ελλάς, τα Μαλαματένια λόγια, τα Χρώματα κι αρώματα, τους Οχτρούς. Αρχίσανε τα τηλέφωνα και χτυπούσαν. Απαντούσε δυνατά... “Κάτω τα χέρια σας από την ελληνική μουσική... Θα κάνω τη συναυλία μέσα στην εφημερίδα”... Κατεβήκαμε κάτω και για δυο τρεις ώρες περπατούσαμε στην παραλία. Τα όχι της αστυνομίας και οι απειλές ματαίωσαν τη συναυλία. Σε σπίτι φίλου μας στήσαμε όργανα μαζί με τους φοιτητές και τραγουδήσαμε. Τρομερός Έλληνας, μορφωμένος, ασυμβίβαστος. Μετά από δύο χρόνια έγινε η μεγάλη συναυλία στο Παλέ ντε Σπορ. Του αφιέρωσα την Ελλάδα (Λέγκω), που τραγούδησα ο ίδιος.
 

• Μέγαρο Μουσική. Στις 12 Νοεμβρίου, στις 9 μ.μ., συναυλία της Κρατικής Ορχήστας Θεσσαλονίκης.