Γράφει
Ζωή Ε. Γιαννοπούλου
Στη σύγχρονη κοινωνία, οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες. Στην οικογένεια, στην εργασία, στην κοινότητα, ακόμα και μέσα μας. Δεν είναι το πρόβλημα οι συγκρούσεις καθαυτές -είναι ο τρόπος με τον οποίο τις διαχειριζόμαστε. Εκεί ακριβώς έρχεται να προσφέρει λύση η διαμεσολάβηση: μία δομημένη διαδικασία διαχείρισης συγκρούσεων που βασίζεται στον διάλογο, την κατανόηση και τη συνεργασία.
Η διαμεσολάβηση, ως θεσμός αλλά και ως πρακτική, φέρνει στο προσκήνιο μία εναλλακτική αντίληψη για τη σύγκρουση. Δεν την αντιμετωπίζει ως πόλεμο, αλλά ως ευκαιρία. Ευκαιρία για αναστοχασμό, για αποκατάσταση σχέσεων, για δημιουργία λύσεων που δεν επιβάλλονται από τρίτους, αλλά διαμορφώνονται από τα ίδια τα εμπλεκόμενα μέρη.
Ο διαμεσολαβητής, ως ουδέτερος και εκπαιδευμένος επαγγελματίας, διευκολύνει την επικοινωνία, διαχειρίζεται την ένταση και δημιουργεί ένα ασφαλές πλαίσιο όπου οι πλευρές μπορούν να εκφραστούν χωρίς φόβο και άμυνες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η σύγκρουση παύει να είναι απειλή και γίνεται πεδίο εξέλιξης.
Η διαχείριση συγκρούσεων μέσω διαμεσολάβησης έχει πολλαπλά οφέλη: αποσυμφορεί τα δικαστήρια, εξοικονομεί χρόνο και χρήματα, διατηρεί -και συχνά αποκαθιστά- τις ανθρώπινες σχέσεις. Αλλά πάνω απ’ όλα, προάγει μία κουλτούρα διαλόγου, η οποία είναι απαραίτητη για τη δημοκρατική συνύπαρξη.
Το ζήτημα όμως δεν περιορίζεται στις αίθουσες διαμεσολάβησης. Η σύγκρουση και ο τρόπος που την προσεγγίζουμε μάς αφορά όλους, καθημερινά. Η πρόκληση είναι να αποκτήσουμε τις δεξιότητες και τη διάθεση να διαχειριζόμαστε τις διαφωνίες μας χωρίς επιθετικότητα, με σεβασμό και ενσυναίσθηση. Να μάθουμε να ακούμε ουσιαστικά και να μιλάμε με πρόθεση σύνδεσης, όχι επίθεσης.
Όμως, η διαμεσολάβηση δεν αφορά μόνο τις μεγάλες υποθέσεις. Αφορά την καθημερινότητά μας. Τη στιγμή που θα επιλέξουμε να ακούσουμε αντί να επιτεθούμε. Να κατανοήσουμε πριν κρίνουμε. Να συνεργαστούμε για να βρούμε μία λύση που θα εξυπηρετεί όλους. Κάθε τέτοια στιγμή είναι μία πράξη διαμεσολάβησης, μία πράξη ειρήνης.
Η Ελλάδα έχει κάνει πρόοδο στη θεσμική κατοχύρωση της διαμεσολάβησης, αλλά χρειάζεται ακόμα ενίσχυση της εμπιστοσύνης στον θεσμό, επένδυση στην εκπαίδευση και ενημέρωση του κοινού. Κυρίως, χρειάζεται να εντάξουμε τη διαχείριση συγκρούσεων στην παιδεία μας -από το σχολείο ως την επαγγελματική ζωή- ως μία βασική δεξιότητα ζωής.
Γιατί τελικά, ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τις συγκρούσεις καθορίζει όχι μόνο τις σχέσεις μας, αλλά και τον πολιτισμό μας. Και η διαμεσολάβηση μπορεί να είναι ο δρόμος προς μία κοινωνία όπου η διαφωνία δεν οδηγεί σε ρήξη, αλλά σε εξέλιξη.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 27.04.2025